________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ એપ્રિલ ૨૦૧૬
૬ પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ક પૃષ્ઠ ૧૧
શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
શુ ચંદ્રેશ શાહ લિખિત એક લઘુ કાવ્ય “બહેન એટલે...” યાદ ભાવનાવાળા હતા. ત્યાગી હતા. એવો જીવ આટલો બધો રિબાય છે હિં કર્યા વગર રહેવાતું નથી.
કેમ? આટલી બધી પીડા શાને ભોગવે? અમૂક લોકોએ મને બહેન એટલે
પૂછ્યું. મેં કહ્યું, “વેદના ભોગવી એના પૂર્વભવના કર્મ ખપાવી જૈ ભાઈને લીલોછમ રાખતી નિર્મળ પ્રેમની નદી
રહી છે. જોવાનું એ છે કે એ શાંત ભાવે ખપાવે.” બહેન એટલે
ટર્બ કાઢવાની મારી હા કે ના બંને મારા માટે ધર્મસંકટ ભાભીને સંગીતથી ભીંજવતો કોયલનો ટહૂકો
હતી. ગદ્ગદ્ થઈ ગયો હતો. મારી પાસે હા પાડવા સિવાય હૈ બહેન એટલે
કોઈ વિકલ્પ જ નહોતો. હા પાડવામાં મને જે પારાવાર વેદના છે માની મમતા-મૂર્તિમાંથી પ્રગટેલું સ્નેહનું મનોહર શિલ્પ થઈ હતી એ વર્ણવી શકું એમ નથી. બહેન એટલે
સોનગઢ છોડીને મુંબઈ આવ્યા બાદ બહેન-બનેવીની જેમ ? ભાભીના અંતરને અજવાળતી ઝળહળ દીવાની જ્યોત બીજી એક વાત્સલ્યમૂર્તિ મળી હતી : મારા પીએચ.ડી.ના પ્રોફેસર છે બહેન એટલે
અને ગુરુ રામપ્રસાદ બક્ષી. ભાઈના કોયડાને ઉકેલતી કુદરતની બોલતી-ચાલતી કવિતા. ચાર વર્ષ સુધી મારા પિતા તિલકરાયનો પ્રેમ પામ્યો હતો. $
મારી બહેન નિર્મળાબહેન માની મમતા-મૂર્તિમાંથી પ્રગટેલું આગળ જતાં આશ્રમમાં આઠ વર્ષ રહ્યો એમાં મને પિતાના રૂપમાં છે હું સ્નેહનું મનોહર શિલ્પ. માને તો જોઈ નહોતી. એટલે કલ્યાણચંદવિજયજી મહારાજ સાહેબ અને દુલેરાય કારાણી, હૈ છે નિર્મળાબહેનના સ્નેહને જ્યારે પામું ત્યારે એક પળ માટે એમ મુંબઈમાં પ્રવેશતાં જ મારા બનેવી રતિલાલ દેસાઈએ પિતાની જ થઈ જાય કે જો અત્યારે મા હોત તો એ પણ આવો જ સ્નેહ કરતી ખોટ પૂરી કરી અને કૉલેજકાળમાં મળ્યા રામપ્રસાદ બક્ષી. શું હોત. એનું હાલ પણ આવું જ હોત.
આ બધાનું ઋણ ચૂકવવું શક્ય નથી. જ્યારે પલટાતા સમયે હું નિર્મળાબહેને મને ક્યારેય રડવા નથી
Oી અમે તો...
માવતર પ્રત્યે આદર અને અહોભાવ 8 # દીધો. પણ એ જ્યારે બીમાર પડી ત્યારે
ઘટી રહ્યા છે ત્યારે મને કશેક વાંચેલી જૈ ૐ મને એણે ખૂબ જ વ્યથિત કર્યો હતો. કેસર ચંદન કંકુ ઘોળી
એક રચના યાદ આવે છે. S નિર્મળાબહેનને લીવરનું કેન્સર હતું. થાપ દઈને, લ્યો, અમે તો હાલ્યાજી,
હયાત માતા-પિતાની છત્ર-છાયામાં રૂ હિં તેઓ હોસ્પિટલમાં જીવન-મરણ વચ્ચે છાયો પડછાયો મૂકી, સૂરજ લઈને,
હાલપનનાં બે વેણ બોલી નિરખી - કે ઝોલાં ખાઈ રહ્યાં હતાં. ડૉક્ટરોએ લ્યો, અમે તો હાલ્યાજી.
લેજો. પણ હાથ ખંખેરી નાખ્યા હતા. મનની વાતો, મનની રમતો, મનના ગુણાકાર,
હોઠ અડધા બિડાય પછી પણ ડૉક્ટરોએ નક્કી કર્યું કે એમને લગાડેલી ભાગાકાર અમને ન આવડ્યાજી, હિં ઑક્સિજનની સૂબો છૂટી કરી દેવી.
ગંગાજળ મૂકીને શું કરશો... લ્યો, અમે તો હાલ્યા જી,
શેષ શોધવા ગયા, ત્યાં તો જે એના માટે એમણે બનેવીની પરવાનગી
અંતરના આશીર્વાદ આપનારને, નિ:શેષ અમે થઈ ગયા છે, હૈ માગી. અને બનેવીએ મને પૂછ્યું. મારા
સાચા હૃદયથી એક ક્ષણ ભેટી લેજો. હું
હયાતી ન હોય ત્યારે નત મસ્તકે, S માટે આ સમય બહુ જ કટોકટીનો સરવાળા કરતાં કરતાં
છબીને નમન કરીને શું કરશો... હું હતો. એક તરફ એ રિબાઈ રહી હતી
બાદબાકી અમને ન આવડીજી, લ્યો, હવે તો
કાળની થપાટ વાગશે, કે એ જોવાતું નહોતું. બીજી તરફ મુક્તિ શૂન્યને સથવારે અમે હાલ્યાજી,
અલવિદા એ થઈ જશે, જ હતી. એની સાથે રોજનો ૪થીપ હજાર ભાગે ભાગમાં ભાગને ભૂલ્યાં
પ્રેમાળ હાથ પછી તમારા પર કદી 9 રૂપિયાનો એક શિક્ષકને માથે ખર્ચ. ભાગને સથવારે અમે હાલ્યા જી,
નહીં ફરે, હું મારો નિર્ણય અતિ મહત્ત્વનો હતો. આ કહેવાનું હવે હોય શું જી ?
લાખ કરશો ઉપાય તોયે વત્સલ હ # ક્ષણ મારે માટે ખૂબ કપરી અને હવે તો શબ્દ હેમાળે યોગ્યા જી,
લહાવો નહીં મળે, ૐ વેદનામય હતી. એની મુક્તિ માટે કેમ તું બોલાવે કે ન બોલાવે
પછી દિવાનખંડમાં તસવીર મૂકીને શું જ 3 નિમિત્ત બનવું એ મારા માટે કઠિન પ્રશ્ન લ્યો અમે તો આવ્યા જી,
કરશ... હું હતો. નિર્મળાબહેન ખૂબ જ ઊંચો જીવ
આ કોણે અમને ઝીલ્યાજી... હતા. ધાર્મિક હતા. કૌટુંબિક
_ ધનવંત શાહ
* * *
વિશેષાંક જ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ર ડૉધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક # ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
