________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ પૃષ્ઠ. ૧૬ 1 પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહે સ્મૃતિ વિશેષાંક ગ એપ્રિલ ૨૦૧૬
શાહ અતિ વિશેષાંક
Holdid Heldd ellu - ART OF LOVING, ART OF LIVING AND ART OF LEAVING.
શાંતિથી જીવન જીવવા માટે અને મુક્તિ માટે સર્વ કાળ માટે તેટલું ભેગું કરે, એ બધું તારે અહીં મૂકીને જ જવાનું છે. કાળ ભગવાન મહાવીરે જગતને આ ત્રણ અમૂલ્ય શીખ આપી. આર્ટ મહાન છે અને પરિવર્તન કાળનો આત્મા છે. આવો અપરિગ્રહ S ઑફ લવીંગ, આર્ટ ઓફ લિવિંગ અને આર્ટ ઑફ લીવીંગ. છેલ્લાં જે સમજે અને જીવનમાં ઊતારે એનો કોઈ દુશ્મન ન જ થાય. S હિં બેના ઉચ્ચાર સરખા છે પણ અર્થો અને વિચારભાવ જુદા છે. એની કોઈ ઇર્ષા ન કરે. મહાવીર રાજકુંવર હતા, અને એમણે છે
મહાવીર વાણીને આગમ વાણી કહેવાય છે. જેનોના શ્વેતાંબર બધી સંપત્તિ અને સંબંધોનો ત્યાગ કર્યો, અને એ ભગવાન કક્ષા છે. મૂર્તિપૂજકોને ૪૫ આગમ માન્ય છે. સ્થાનકવાસી જૈનોને આ સુધી સર્વના પ્રિય બન્યા. ત્યાગમાં પ્રેમની કળા. એવી વ્યક્તિને .
૪૫માંથી ૩૨ આગમો જ માન્ય છે. દિગંબર સંપ્રદાયને આ બધા જ પ્રેમ કરે. મહાવીરે માત્ર ભોતિક સમૃદ્ધિના અપરિગ્રહની પર હું આગમો માન્ય નથી, એમનું કહેવું છે કે ભગવાન મહાવીરના વાત નથી કરી, સંબંધોમાં પણ અપરિગ્રહ જરૂરી છે. વધુ સંબંધો છુ નિવાર્ણના ૯૦૦ વર્ષ પછી આગમો લિપિબદ્ધ થયા. ત્યાં સુધી અને સંપર્કો રાગ-દ્વેષના ચક્રવ્યુહ સર્જે છે. તું તારા ખપ પૂરતું જ છું શું આ આગમવાણી કંઠોપકંઠ ધૃતયાત્રા હતી એટલે મૂળ શુદ્ધ સુત્રો તારી પાસે રાખ, જરા પણ વધુ નહિ. મહાવીરે કહ્યું, ‘સત્ય' જ છે
લિપિબદ્ધ ન પણ થયા હોય. એટલે દિગંબરો પોતાના આચાર્ય બોલ. અસત્ય વેર ઉત્પન્ન કરે, સત્ય પ્રેમનું સામ્રાજ્ય સ્થાપે છે. હું કુંદકુંદાચાર્ય રચિત સમયસાર, નિયમસાર આદિ પરમાગમને અપરિગ્રહ તારામાં સેવા અને દાનની ભાવના જગાડે છે, જે તને હું માને છે. આ વિષયમાં અત્યારે આપણે ઊંડા ઉતરવું અસ્થાને પુણ્ય આપી કર્મનિર્જરા કરાવે છે.
Art of Livnig - જીવન જીવવાની કળા મૂળ વાત તો એ જ છે કે આ બધા ગ્રંથોમાં જીવન જીવવાના મહાવીરે જીવન જીવવાની કળા પણ શીખવી. ઉપર કહ્યું તેમ જ અને મુક્તિના સિદ્ધાંતો સરખા જ છે અને આપણને એનાથી જ પ્રેમ, અહિંસા, અપરિગ્રહ અને સત્ય જેના જીવનમાં હોય એના હૈ
અત્યારે મતલબ છે. ઉપરની ત્રણે કળા – Art –જૈન સિદ્ધાંતો જીવનમાં આનંદ આનંદ જ હોય. મહાવીરે કહ્યું, જેમ તને તારો હું અને તત્ત્વમાં વણાયેલી છે જે મહાવીર વાણી છે, એટલે જ જૈન જીવ વહાલો છે એમ સર્વને પોતાનો જીવ વહાલો છે, એટલે છે રં સિદ્ધાંતો એ જીવન જીવવાની અને જીવન મુક્તિની કળા છે. એ માંસ અને મદિરાનું ભક્ષ ન કર, મધને પણ ત્યાજ્ય કહ્યું. ભોજનમાં છે ? રીતે જીવવું એ જ ધર્મ છે.
કઠોળ સાથે દહીં ભેળવીશ તો ત્વરિત સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ જીવ ઉત્પન્ન | Atof Loving: પ્રેમ કરવાની અને પ્રેમ પામવાની કળા: જીવ થશે. જે તને હિંસાનો દોષ આપશે. સૂર્યાસ્ત પછી ભોજનનો છું હું માત્ર પ્રત્યે મૈત્રી ભાવ. મહાવીરનો પહેલો સિદ્ધાંત અહિંસા. નિષેધ કર્યો, એ આ જીવ હિંસાને કારણે જ. મહાવીરે BE તમે કોઈની હિંસા ન કરો, એટલે બસ પ્રેમ જ પ્રેમ છે. ચેતન આહારશાસ્ત્રની સાથે સાથે ઉપવાસ અને તપના વિચારો અને શાક છે અને જડને પણ પ્રેમ કરવાનું મહાવીરે કહ્યું. સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ ચિંતન પણ આપ્યા.
પુદ્ગલને પણ પ્રેમ કરવાનું મહાવીરે કહ્યું, તે ત્યાં સુધી કે યોગના પ્રાચીનતમ આગમ ગ્રંથ આચારાંગ સૂત્રમાં ભગવાન મહાવીરે પ્રાણાયામનો પણ મહાવીરે અસ્વીકાર કર્યો. કારણ કે આપણા કહ્યું બધાં દુ :ખો હિંસામાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્રમાં એક ઊંડા ઉચ્છવાસથી એક લાખ સૂક્ષ્મ જંતુની હિંસા થાય છે. કહ્યું પ્રાણી વધુ પાપ છે, રોદ્ર છે. સૂત્રકૃતાંગ આગમમાં કહ્યું
રાગમાં આસક્તિ છે, રાગ આવશે તો ક્યારેક વૈષ પણ હિંસાની તરફેણ કરવાવાળો જીવ અંધકારમાંથી અંધકાર તરફ જ હું આવશે. પ્રેમમાં સહ અસ્તિત્વનું તત્ત્વ છે. મહાવીરે અનેકાંત જઈ રહ્યો છે. વર્તમાન વિજ્ઞાનીઓ પણ કહે છે કે અહિંસા વગર
અને સાપેક્ષવાદના સિદ્ધાંતો આપી કહ્યું, અન્યના સત્યનો અને વિજ્ઞાન અધુરું છે, પ્રલયકારી છે. પર અન્યના વિચારનો પણ આદર, એ વિચારને પ્રેમ કરો. એ વિચારને મહાવીરે શિષ્ય ગૌતમને વારે વારે કહ્યું, હું એના સ્થાને બેસી સમજવા પ્રયત્ન કરો. એ વિચારમાં હિંસા || સમય ગોયમ! મા પમાયએ || હું હોય તો એની સૈદ્ધાંતિક ચર્ચા કરો, એ હિંસાનો અનાદર કરો, હે ગૌતમ ક્ષણ માત્રનો પ્રમાદ ન કર. પ્રત્યેક ક્ષણનો ઉપયોગ હું જે મતભેદ દૂર કરો. પછી ક્યાં મતભેદ રહ્યા? મતભેદ નહિ એટલે કર, કારણ કે આ ક્ષણ પણ શૂન્ય થવાની છે. જે સમયની કિંમત શું રેં મનદુ:ખ નહિ.
સમજે છે એ જીવન જીવવાની કળા જાણે છે. અનેકાંતવાદ એ જ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં સત્ય સુધી પહોંચવાનો મહાવીરે કહ્યું, ચાર કષાય, ક્રોધ, લોભ, માયા અને માનને ૬ અદ્વિતિય માર્ગ છે.
તિલાંજલિ આપ. બધાં તારા મિત્ર બની જશે. અનુભવી વૃદ્ધો હૈ મહાવીરે કહ્યું, તારી જરૂરિયાત પૂરતું જ તું રાખ. તું ગમે અને સગુરુની સેવા કર, શાસ્ત્રોનું અધ્યયન કર, મનન કર, કે ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક BE ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ મૃતિ વિશેષાંક 3 ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શીહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ર ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉ.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. આ
