________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ પૃષ્ઠ ૫૬ પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહે સ્મૃતિ વિશેષાંક 1 એપ્રિલ ૨૦૧૬
શાહ અતિ વિશેષાંક
ડૉ.
પ્રબુદ્ધ વ્યક્તિત્વ શ્રી ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહ |
1 રાજેશ પટેલ છું ગુણવંત છો! બળવંત છો! યશવંત છો! તમે આહ છો! સંજોગો અને પરિસ્થિતિમાં સ્થિતપ્રજ્ઞ રહેવાની તેમની અજોડ છું ૪ તમે વાહ છો! તમે ચાહ છો! તમે શાહ છો!
શક્તિનો હું સાક્ષી રહ્યો છું. પ્રાથમિક માધ્યમિક શિક્ષણ પૂરું કરીને ૪ હું સૌરાષ્ટ્રના ભાવનગરમાં માતા ગુણીબેન અને પિતા શ્રી મહાવીર વિદ્યાલય, મુંબઈમાં પ્રવેશ લીધો. ઉચ્ચ અભ્યાસ મુંબઈ હું શું તિલકરાય કુબેરદાસ શાહના ઘરે ૭મી જાન્યુઆરી ૧૯૪૦ના યુનિવર્સિટીમાં બી.એ. વિથ ગુજરાતી, સંસ્કૃત વિષય સાથે અને હું -૪ રોજ જન્મેલા ધનવંતભાઈનું બાળપણ સૌરાષ્ટ્રમાં વીત્યું હતું. એમ.એ. ગુજરાતી ભાષાશાસ્ત્ર સાથે કર્યું. મુંબઈના જ સાહિત્ય * પછી માટીમાંથી માનવ ઘડવાની અને એ માનવ જીવનનું કલ્યાણ મહર્ષિ ડૉ. રામપ્રસાદ બક્ષીના માર્ગદર્શનમાં મહાકવિ ૐ થાય એવા સુંદર સંસ્કાર સાથે બાળપણથી જ ચારિત્રનું ઘડતર નાન્હાલાલની કવિતામાં માનવજીવન દર્શન ઉપર શોધ-નિબંધ ૯ કરનાર સોનગઢના શ્રી મહાવીર કલ્યાણ ચરિત્ર રત્નાશ્રમમાં રચી પીએચ.ડી. કર્યું. મુંબઈની જ સીડનહામ કૉલેજમાં હું પ્રાથમિક અભ્યાસ કર્યો. બાળપણથી જ બાપા અને કચ્છના ગુજરાતી ભાષાના પ્રાધ્યાપક બન્યા. ૧૯૭૪માં સીડનહામ છે * મેઘાણી એટલે કે કવિવર્ય શ્રી દુલેરાય કારાણી સાહેબનું સાંનિધ્ય કોલેજમાં રાજવી કલાપીની જન્મશતાબ્દી વર્ષની ઉજવણીનું ભવ્ય :
મળ્યું કલ્યાણચંદ્ર બાપાએ બાળપણથી જ ધનવંતભાઈમાં રહેલા આયોજન થયું ત્યારે સોનગઢના રત્નાશ્રમમાં કવિ અને વિદ્યાગુરુ રૂ શું સગુણોને પારખીને એવું સરસ વાતાવરણ આપ્યું કે તેમના શ્રી દુલેરાય કારાણી સાહેબના સહવાસમાં સાંભળેલા ગાયેલા ડું
વ્યક્તિત્વમાં એ ગુણો ઓતપ્રોત થઈને રહી ગયા. ધનવંતભાઈ કલાપીકાવ્યો અને બાળપણનો પ્રવાસ બહુ ઉપયોગી બન્યો. કહેતા કે બાળપણમાં હું રત્નાશ્રમમાં હતો ત્યારે બાપા રોજ કારાણી સાહેબ એ સમયે રત્નાશ્રમના બાળકોને કલાપીનગર રે સાંજે દેરાસરે આરતી ઉતારીને આવીને પછી ચરિત્રાત્મક વાર્તાઓ લાઠીની મુલાકાતે લઈ ગયેલા. રાજવી પરિવાર સાથે સાહેબને ? હું કહેતા. આ રોજનો ક્રમ હતો. અમે બધા વિદ્યાર્થીઓ બહુ ધ્યાનથી ઘરોબો એટલે કલાપીના મહેલમાં બધા વિદ્યાર્થીઓ ખૂબ ફર્યા હૈ ૪ વાર્તા સાંભળતાં અને પછી પૂ. બાપા વાર્તાને અંતે બધા પણ ધનવંતભાઈને કલાપીની લાયબ્રેરી બહુ ગમી ગઈ હતી. ૪ ૐ વિદ્યાર્થીઓ સાથે સવાલ જવાબ કરે અને એ રીતે બોધ આપતા. કલાપીનો પુસ્તક પ્રેમ બહુ જાણીતો છે. તેમણે લખ્યું છે, ભળીશ દૈ S મારી માતાનું હું બહુ નાનો હતો ત્યારે જ અવસાન થયું અને નહિ મિત્ર, સ્ત્રી, બાળકોથી જીવીશ બની શકે તો એકલા ૬ હું મમતાનો અભાવ મારા જીવનને ઘેરી વળેલો. એ ઉંમરે કંઈ પુસ્તકોથી. લાયબ્રેરીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સર્જકોના અંદાજે ૫૫૦ રૃ જે સમજાય નહીં ક્યાંય મન લાગે નહીં અને એકદમ સૂનમુન બેસેલો જેટલા પુસ્તકો જોઈ ધનવંતભાઈને કલાપી પ્રત્યે બહુમાન થયું. જે જે જોઈને એક દિવસ પૂ. બાપાએ મને એકલાને બોલાવીને ખૂબ એ સમયે કલાપીના પ્રપૌત્ર અને સાહિત્યકાર શ્રી પ્રફ્લાદસિંહજી ને પણ સમજાવ્યો. જીવનની સાચી ફિલોસોફી મારી ઉંમર અને સમજ ગોહિલ લાઠીના રાજા હતા. બપોરના ભોજન સમયે ? હું પ્રમાણે સમજાવી અને કહ્યું જો બેટા દુ:ખનું ઓસડ દહાડા છે એ ઠાકોરસાહેબ સાથે વિદ્યાર્થીઓની મુલાકાતમાં આ બાળ $ ૯ વાત સાચી પણ વહેતું રહેવું એજ જીવન છે. હું તારી પરિસ્થિતિ ધનવંતભાઇએ ઠાકોરસાહેબને કલાપી વિષે થોડા સવાલો કર્યા. હું સમજી શકું છું, પણ બેટા આશ્રમના બધા બાળકો તારા સ્વજનો એમનો જન્મ, કુળ, વિદ્યાઅભ્યાસ લગ્ન, પ્રણય, અને મૃત્યુ વિષે છે
જ છે, તારા મનને હળવું કર અને સૌ સાથે ભળી જા, ન સમજાય જાણવાની તેમની જિજ્ઞાસુવૃત્તિએ સતત પાંચ વર્ષ સુધી કલાપીનો જં છું એ સો વાર પૂછ, જીજ્ઞાસા હોય તો એનું નિરાકારણ માંગ, તારા ઊંડો અભ્યાસ અને સંશોધન કાર્ય કરાવીને ગુજરાતી સાહિત્ય ? $ માતા પિતાના સદ્ગુણોનો વારસો તારે આગળ વધારવાનો જગતને અદભૂત, અણમોલ નાટ્યગ્રંથ “રાજવી કવિ કલાપી'ની શું ક છે, અમે તારી સાથે જ છીએ! બસ આટલા પણ ભાવપૂર્ણ શબ્દોની ભેટ મળી જે પછી નાટક રૂપે વારંવાર ભજવાયું અને પ્રથમ કે BE અસર ધનવંતભાઈના સમગ્ર જીવન પર રહી. તેમની ગુજરાતી ઑડિયોબુક “યાદી ભરી ત્યાં આપની’–રૂપે દર્શન વેલ્ટ BE કું જિજ્ઞાસાવૃત્તિએ તેમને સંશોધક બનાવ્યા, કોઈ પણ કાર્યમાં એન્ડ વિઝન દ્વારા પ્રકાશિત થયું અને ખૂબ જ લોકચાહનાને પામ્યું, ૬ હું પ્રવૃત્ત થતાં પહેલાં જરૂરી યોગ્ય તૈયારી અને અભ્યાસ એ પહેલાં જીવન ચરિત્રાત્મક નાટકમાં શિરમોર બન્યું અને ઘણાં એવોર્ડ ૨ કરી લેતા અને પછી દરેક કાર્યની શરૂઆત કરતા. નિરાશા- અને સન્માન પ્રાપ્ત થયા. પ્રયોગશીલ નાટ્યકાર તરીકેની તેમની હતાશા ને બાળપણથી જ ખંખેરીને ઉછરેલા આ રત્નાશ્રમના પ્રતિભા વધુ વિકસી. તેમણે મુંબઈ યુનિવર્સિટી અને રત્નને મેં હંમેશાં રચનાત્મક અભિગમ અને ઉચ્ચ આદર્શ સાથે એસ.એન.ડી.ટી. યુનિવર્સિટીના મેમ્બર ઑફ બોર્ડ ઑફ સ્ટડી રે ૐ જીવતા જોયા છે. બાળપણના આ સંસ્કારના જોરે જ એમને એક તરીકે પણ સેવાઓ આપી હતી અને એ રીતે શિક્ષણ ક્ષેત્રે સદાય રેં
સંવેદનશીલ સર્જક અને ઉમદા માનવી બનાવ્યા હતા. દરેક સમય, અગ્રેસર રહ્યા. ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. "
