________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ
એપ્રિલ ૨૦૧૬ ૬ પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૬ પૃષ્ઠ ૯૭ શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ‘પ્રબુદ્ધ જીવત'ના તંત્રીશ્રીને તેઓના સાહિત્યસર્જનના સંક્ષિપ્ત પરિચય સાથે શબ્દો દ્વારા શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું. |
| | ડૉ. કલા શાહ
સર્જન-સ્વાગત
વિરોષક ૪ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ર ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉ, ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ. 9 ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ
પુસ્તકનું નામ : કવિ ન્હાનાલાલની કવિતામાં
માત્ર જયદેવ-પઘાની વ્યથા કથા અને પ્રેમકથા માનવજીવનદર્શન
મુખ્ય આધાર હોવાથી નાયકારની શોધ પ્રબંધ (પીએચ.ડીની ડીગ્રી માટેનો શોધ
રચનારીતિની કુશળતાને કારણે ચુસ્તબંધવાળું પ્રબંધ-Thesis)
uડો. કલા શાહ
નાટ્યશિલ્ય બન્યું છે. રાજેન્દ્ર શાહની કુશળતાને છે લેખક : ડૉ. ધનવંત શાહ-એમ.એ., પીએચ.ડી.
કારણે ચુસ્તબંધવાળું નાટ્યશિલ્પ બન્યું છે. હું પ્રકાશક : પ્રાચી પ્રકાશન ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહના પુસ્તકોનો પરિચય
રાજેન્દ્ર શાહનો પદ્યાનુવાદ મૂળ કૃતિના ૪ પર મુખ્ય વિક્રેતા : એન. એમ. ત્રિપાઠી પ્રા. લિ.
કાવ્યતત્વ, રસ માધુર્ય અને ભાવ સૌન્દર્ય ને નાટ્યકથા કાવ્યોને સામે રાખીને દર્શાવ્યું છે. જુદા હું મૂલ્ય-રૂા. ૩૮-, પાના-૪૦૫+૧૬, આવૃત્તિ
જાળવતો હોવાથી તેનો છૂટથી ઉપયોગ કર્યો ¢ જુદા અનેક કાવ્યખંડો, નાટ્યખંડો દ્વારા પ્રબંધકાર પ્રથમ. ઇ. સ. ૧૯૭૭.
છે. ધનવંત શાહે જયભિખ્ખની નવલકથાની પ્રેમવેલ અમરવેલ છે તે દર્શાવે છે. કવિની | ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહે “કવિ ન્હાનાલાલની
સામગ્રીને નિષ્ઠાપૂર્વક પચાવી છે. તેમણે ? લગ્નભાવના અને સ્નેહભાવનાના તાણાવાણા કવિતામાં માનવજીવન દર્શન” એ વિષય પર
પ્રસંગોના ચયનમાં અને તેનું નાટ્યાત્મક છે વિવિધ વિચારદાર ગૂંથાયેલ જેનો વિગતવાર રસપ્રદ B વિદ્વાન સાક્ષર પૂ. રામપ્રસાદ બક્ષીના પરિચય પ્રબંધકારે લંબાણપૂર્વક આપ્યો છે. પ્રબંધકારે
સુસંકલન કરવામાં રંગમંચની નાટ્યસૂઝને કામે ૬ માર્ગદર્શનમાં સંશોધન કરી મુંબઈ યુનિ
લગાડી છે. પદ્મા અને જયદેવના પરમ કોટિના હૈ તુલનાત્મક વિવેચન કેટલું મહત્ત્વનું છે તે દર્શાવવા છે વર્સિટીની પીએચ.ડી.ની ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી.
પ્રેમ સ્વરૂપનું જૈન ધર્મના ઊંડા અભ્યાસી ડૉ. કું ન્હાનાલાલની ચાર સાહિત્યકૃતિઓ ‘વસંતોત્સવ', - સાડા ચારસો પાનાના શોધ પ્રબંધમાં ડૉ.
ધનવંત શાહે એવું સૌન્દર્ય અંકિત કરાવ્યું છે કે ઈન્દુકુમાર’, ‘જયાજયંત' કૃતિઓનું તુલનાત્મક છે ધનવંતભાઇની વિદ્વતાની પ્રતીતિ થાય છે.
નવલકથાકાર જયભિખુ માટે વપરાયેલો વિવેચન અહીં દર્શાવ્યું છે. પ્રબંધકારે જયાજયન્ત કે તેમણે ન્હાનાલાલની કવિતામાં વ્યક્ત થતા
શબ્દસમૂહ “મોરના પિચ્છધરના વંશજ' આ અને સરસ્વતીચંદ્ર અને કુમુદ પાત્ર યુગ્મોને સરખાવે હું જીવનદર્શનને અવલોકવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે
નાટ્યકાર માટે પણ સુપેરે પ્રયોજી શકાય છે. હું છે. આ વિષયની છણાવટ કરી પ્રબંધકારે પોતાનું 6 અને અપદ્યાગદ્યમાં પ્રગટ થતાં ચિંતનનું પણ
આ નાટકમાં ચુસ્ત સુશ્લિષ્ટ સબળ કથાવસ્તુ નિરીક્ષણ આપ્યું છે. અને પ્રબંધકારે કુરુક્ષેત્ર, ? સમીક્ષણ કરેલું છે. કવિનું ચિંતન સમગ્ર
ધરાવતું ટોટલ થિયેટરનું નાટક બન્યું છે. હરિસંહિતા, વિશ્વગીતા, વગેરે કૃતિઓના પોતાના સંગીત, નૃત્ય અને નાટકનો ત્રિવેણી સંગમ રે જીવનને સ્પર્શતું હોઈ માનવજન્મથી માંડી મૃત્યુ
નિરીક્ષણો અને અન્ય વિદ્વાનોના મંતવ્યો ટાંક્યા અને મૃત્યુની પણ પાર પ્રભુમિલનની એષણા
ભાવકને રસતરબોળ કરી મૂકે તેવો બન્યો છે. છે. આ રીતે જોતાં કવિ ન્હાનાલાલની કવિતા સુધીનું પ્રગટ થયેલું છે. આ નિબંધમાં તેમનો
નોંધપાત્ર વિશેષતા એ છે કે પ્રસંગોચિત અને આપણી ભાષા ઉપર, ઉતરેલ મોટા આશીર્વાદ સમી નમ્ર પ્રયાસ હાનાલાલના જીવન દર્શનનું
પાત્રોચિત ભાષા, તેમાંય ટૂંકા ટૂંકા સંવાદો, જે છે. ધનવંતભાઈએ આ આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરી બહુ વિવરણ કરી તેની મૂલવણી કરવાનો રહ્યો છે.
યોગ્ય શબ્દ પસંદગી જરૂર પડે ત્યાં આરોહ મોટી પાત્રતા સિદ્ધ કરી છે. હાનાલાલના કાવ્યો અને નાટકોમાં
અવરોહવાળી પ્રાસાનુપ્રાસયુક્ત લયાત્મક
XXX હુ કેન્દ્રસ્થાને ભાવ સૃષ્ટિ છે. તેનું સર્વાગી દર્શન
વાક્યરચના, ક્યાંક શબ્દરમત, વાક્યનું પુસ્તકનું નામ : કૃષ્ણભક્ત કવિ જયદેવ હું નિરૂપવાનો ઉપદ્રવ પ્રથમ તબક્કામાં જણાવી
પુનરાવર્તન, સ્વગોક્તિઓ વગેરે નાટકને જીવંત નાટ્યરચના ધનવંત શાહ અન્ય અગિયાર સબકમાં કવિ આલેખિત મુખ્ય
સૂક્ષ્મ અને મનોહર બનાવે છે. (સર્જક ‘જયભિખુની કૃતિ ‘પ્રેમભક્ત કવિ જયદેવ' ૨ રસભાવોના લક્ષણો વિશેષતા જઈ પ્રબંધકાર
ડૉ. ધનવંત શાહે રંગસૂચિમાં પાત્રોની પર આધારિત નાટક $ આ વિવિઘ ભાવો કવિના જીવન દર્શનને કેવો
વેશભૂષાથી માંડી સ્ટેજક્રાફ્ટ, પ્રકાશ આયોજન, નાટ્યલેખન : ડૉ. ધનવંત શાહ 8 ઉઠાવ આપે છે. તે સ્પષ્ટ કરે છે. કવિનું જીવન
ધ્વનિનિર્દેશન વગેરેની ઝીણી વિગતો આલેખી પ્રકાશક : જયભિખ્ખું સાહિત્ય ટ્રસ્ટ ઘડતર કયા કયા પરિબળો તળે તૈયાર થતું
૧૩-બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, પાલડી, શુ આવતું હતું તેનો આલેખ પ્રથમ સબકમાં સરળ અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૭.
નાટ્યલેખક ડૉ. ધનવંત શાહને અમારા હું અને લાઘવયુક્ત શૈલીમાં લેખક આપે છે.
મૂલ્ય-રૂા. ૧૩૦/-, પાના-૨૨૦, આવૃત્તિ-પ્રથમ,
નિપથ. હૃદયની સ્મરણાંજલિ. હ, પ્રબંધકારે ન્હાનાલની કાવ્ય ભાવના છૂટ કરવા ડિસે.-૨૦૧૨.
XXX હું અર્થે કવિતા પરત્વેના કવિના ઉદ્ગારોને
ડૉ. ધનવંત શાહના ઉપરના શબ્દો એમની પુસ્તકનું નામ : વિચાર મંથન નું સવિશેષ ખપમાં લીધાં છે. તે ઉપરાંત પ્રબંધકાર
નમ્રતાના ગુણને પ્રકટ કરે છે. ધર્મ, સાહિત્ય અને લેખક : ડૉ. ધનવંત શાહ ન્હાનાલાલને કવિધર્મ સમગ્ર માન જીવનને કેવો સંપષક છે તે દર્શાવે છે. અને પ્રેમનું
રંગમંચ ત્રણને સંતો, આપે તેવું રસાત્મક નાટક સંપાદક : ડૉ. કલા શાહ ૨ વિકસન પ્રબંધકારે કવિની ઉર્મિકવિતા તેમજ
બન્યું છે. કૃષ્ણ ભક્ત કવિ-જયદેવ'માં માત્ર ને પ્રકાશક : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક # ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ.
