________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ પૃષ્ઠ ૨૪
પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહે સ્મૃતિ વિશેષાંક 5 એપ્રિલ ૨૦૧૬
શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ચમત્કાર આજે પણ બને છે
| ગુણવંત શાહ .
ભારત એક એવો દેશ છે જ્યાં સાવ સામાન્ય જણાતો માણસ રાખેલાં પુસ્તકોને કારણે માનની દૃષ્ટિએ જોયું, એ મેં અનુભવ્યું. ૨ - પણ ક્યારેક ફિલસૂફ બનીને વાત કરે છે. મિત્ર ડૉ. ધનવંત શાહ તરત જ એમણે મારા પગ પાસે એક મોટું પૂઠું મૂક્યું અને કહ્યું કે કે મુંબઈથી પ્રગટ થતા માસિક “પ્રબુદ્ધ જીવન'ના તંત્રી છે અને પોતે ચંપલ સાંધે ત્યાં સુધી એ પૂંઠા પર પગ મૂકું, જેથી પગ દાઝે ge જૈન દર્શનના સુજ્ઞ અભ્યાસી છે. એમણે ચિત્રલેખામાં મેં એક નહીં અને ખરાબ પણ ન થાય. ? મોચીએ બતાવેલી પ્રામાણિકતા વિશે લખ્યું એ વાંચીને તારીખ એમણે કામ શરૂ કર્યું અને મેં પણ ગીતાનું ભાષાંતર વાંચવાનું રે હું ૨૭ ડિસેમ્બર, ૨૦૧૫ના મને પત્ર લખીને અન્ય એક મોચી શરૂ કર્યું, કારણ કે બીજે દિવસે ગીતાના વિષય પર મારી પરીક્ષા હું # સાથેનો સાવ સાચો અનુભવ લખી મોકલ્યો છે. એ વાંચીને મને હતી. ચંપલ સીવતાં સીવતાં મોચીબાબા મારી ચોપડી પર નજર છે જૈ જે હરખ થયો એ સૈ વાચકોને પહોંચાડવાની ભાવનાથી એમના કરતા જાય ત્યારે એ શ્યામમુખી અને આછી દાઢીવાળા બાબામાં
જ શબ્દોમાં અહીં એ અભુત અનુભવ ટૂંકાવીને રજૂ કરવાનું મને અચરજ દેખાય! યોગ્ય માનું છું. એ પત્ર બે વાર વાંચવા જેવો છે:
‘ક્યા પઢ રહે હો, બેટા?” મેં એમના સવાલને અવગણ્યો, પરમ સ્નેહી ગુણવંતભાઈ,
પરંતુ એની પરવા કર્યા વિના વહાલનો તંતુ આગળ વધારતાં એ જે | ‘ચિત્રલેખા’માં થોડા સમય પહેલાં તમે એક મોચીનો પ્રસંગ બોલ્યા: “બહોત અચ્છા લગતા હૈ, તુમ્હારે જૈસે યુવાન કે હાથ ૐ લખ્યો હતો. એ વાંચીને મારા જીવનમાં એક મહામાનવ મોચીએ મેં ગીતા દેખતા હૂં!' મેં કશો જ પ્રતિભાવ ન આપ્યો. ફરીથી હું હુ મહત્ત્વનું સ્થાન આસનસ્થ કર્યું છે એની પ્રસંગકથા અહીં શેર કરું ચંપલ સીવતાં સીવતાં મોચીબાબાએ પૂછ્યું: “કૌનસા અધ્યાય
પઢ રહે હો? સ્થિતપ્રજ્ઞ કી ભાષા માલૂમ પડતી હૈ?' મારા જ લગભગ ૧૯૫૨-૫૭ની આ ઘટના છે. ત્યારે હું મુંબઈમાં ભણતરનો અહંકાર મોટો હતો. આ મોચીને વળી ગીતા સાથે શું હું સી.પી. ટેન્ક પર અમારા જૈન ઉદ્યોગગૃહની હૉસ્ટેલમાં રહેતો નિસબત ? પણ પછી મારા ભણતરનું ભાન ઓગળી ગયું ! ૐ હતો. એ મારું બીએનું વર્ષ હતું. વિષયમાં ગુજરાતી સાથે બે મેં પૂછ્યું: “બાબા! આપને ગીતા પઢી હૈ?” જે પેપર સંસ્કૃતનાં, એમાં એક મમ્મટનો “કાવ્યપ્રકાશ' અને જવાબ મળ્યો: “થોડી થોડી... લેકિન અગર જ્યાદા સમજના કાક 0 ‘ભગવગીતા'. મારી કૉલેજ ‘ચોપાટી ભવન્સ કૉલેજ.' ગીતા હો તો હમારે ટિળક મહારાજને ગીતા પર જો લિખા હૈ, વો પઢો.' ? અમને ભણાવે ગીતાના ઊંડા અભ્યાસી પ્રાધ્યાપક નલિન ભટ્ટ . હું તો આ સાંભળીને અવાક થઈ ગયો! મારી ચંપલ સીવાઈ ગઈ
પ્રત્યેક સવારે હું ઉદ્યોગગૃહની હોસ્ટેલમાંથી ચાલીને સામેની અને હું પણ સીવાઈ ગયો. ૐ ગલીમાંથી પસાર થઈને વી.પી. રોડની ખેતવાડી ગલીને નાકે મેં બાબાને પૂછયું: “મને ગીતા ભણાવશો ?' એમને આશ્ચર્ય છે ઈ રૂટની બસ પકડીને ચોપાટી પહોંચું. એવી જ રીતે બપોરે એક થયું. વાગ્યે ખેતવાડીના નાકે ઊતરીને એ ગલીમાં પસાર થઈને પાછો
મને કહ્યું: “પઢાનેવાલા મેં કોન?' છેવટે કહ્યું: “રાત કો આઠ = હૉસ્ટેલ પહોંચું.
બજે કે બાદ આના, સાથ મેં ગીતાપાઠ કરેંગે.' એક વખત એ રસ્તે ચાલતાં મારી ચંપલની પટ્ટી તૂટી ગઈ.
અમારો સંબંધ ગૂંથાતો ગયો. રોજ રાતે એમની પાસે ગીતા 3 માથે સખત તાપ. જેમ-તેમ કરીને ચંપલ ઘસડતો ઘસડતો ચાલ્યો
ભણવા જતો હતો. ગીતા પરના પેપરમાં મને ૮૦ ટકા માર્ક્સ હું ત્યાં ગલીની મધ્યમાં મૂતરડી પાસે એક મોચી બેઠો હતો. એની
મળેલા. લગભગ પાંચેક મહિના બાબાએ મને ગીતા ભણાવેલી. ૬ પાસે પહોંચ્યો. મોચી પોતાના કામમાં મગ્ન હતો. મેં ધીમા )
એમ કરતી વખતે પાસે જ આવેલી મૂતરડીની દુર્ગધ અમને નડતી ? સ્વરે મારી ચંપલ સાંધી આપવા વિનંતી કરી. એમણે મારી સામે
નહીં! આપના લેખના એક તણખાએ મારી કલમમાં નાનકડો જોયું. મારો પહેરવેશ સંપૂર્ણ ખાદીનો અને મારી ચપલ પણ દીપ પ્રગટાવ્યો. શું ખાદી ભંડારની. મારી સામે એમણે આ પોશાક અને હાથમાં
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ, ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક BE ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક # ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
