________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ
એપ્રિલ ૨૦૧૬ ૬ પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૬ પૃષ્ઠ ૧૯
શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
વિશેષાંક # ડૉ. 9 વિશેષક શR ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક જ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ
8 જીવન અને ગુરુ શોધ માટે પથદર્શક બની ગયું.
“ઈસ પર પૈર રખો, જલેગા નહિ ઔર પૈર બિગડેગા ભી નહિ, હું ત્યારે પૂ. કલ્યાણચંદ્રજી બાપા અમારા માટે સર્વસ્વ. દિવસમાં તબ તક તુમ્હારી પટ્ટી મેં ખીલા લગા દુ? કિ...” હુ ત્રણ વખત અમારે પૂજ્યશ્રીને પગે લાગવા જવાનું, ઉપરાંત પ્રત્યેક નહિ બાબા ધાગે સે સી લો.” હું ગુરુજનોને પણ એજ મુદ્રામાં પગે લાગવાનું. આ એક સંસ્કાર ચંપલ પાણીમાં બોળતા એ બોલ્યા, “સહી બાત હૈ, દો ચિજ છું હું અને શિષ્ટાચાર હતો.
કો જોડને કે લિયે એક કો દર્દ ક્યો દે ?... ધાગા હી અચ્છા હૈ. ૪ શું પરંતુ આજે ઘણી ધાર્મિક અને જ્ઞાતિ સંસ્થામાં આનો અતિરેક થોડી દેર લગેગી લેકિન યહી સહી હૈ.” એ મોચી-બાબાના આ હું ઉપકારની હદ સુધી જોવા મળે છે. જે ભવિષ્યમાં એ વિદ્યાર્થીમાં શબ્દોથી હું ચોંક્યો. મારા મનમાં એમની એક પ્રતિભા ગોઠવાઈ છું જે માનસિક બળવાનું રૂપ ધારણ કરે છે.
ગઈ. # આજે વિચારું છું તો એમ પણ વિચાર આવે છે કે આ પ્રકારની એ સમયે બી.એ.માં ભગવદ્ ગીતા ઉપર એક પેપર હતું. અને BE રે ભક્તિ વ્યક્તિમાં ‘લઘુતા'નું આરોપણ તો નથી કરાવતી ને? જે બીજે દિવસે મારે એની પરીક્ષા આપવાની હતી, એટલે સમયનો હું ભવિષ્યમાં કદાચ એને લઘુતાગ્રંથી સુધી દોરી જાય. સંસ્કારની ઉપયોગ કરવા ત્યાં ઊભા ઊભા જ મેં ગીતાનું પુસ્તક ખોલ્યું. હું યાત્રામાં અતિ ભળે એટલે સામેની વ્યક્તિને નિષ્પક્ષ રીતે જોવાની મુતરડી પાસે બેસી ચપ્પલ સીવતા સીવતા બાબાએ ઉપર જોયું દૃષ્ટિ ન પણ રહે.
અને પુસ્તક વાંચતો જોઈ બાબાએ પૂછ્યું, “ક્યા પઢતે હો બેટા?” કૉલેજકાળમાં સી. પી. ટૅન્કની જૈન ઉદ્યોગગૃહની હોસ્ટેલમાં “આપ કે સમજ મેં નહિ આયેગા બાબા' મેં મારી ગુરુતાનું રહેવાનું બન્યું. બાજુમાં જ માધવબાગમાં દાદા પાંડુરંગજીના પ્રદર્શન કર્યું, પણ અમારા વચ્ચે શબ્દ દ્વારા એક સૌમ્ય સંબંધ બંધાઈ 3 ઉપનિષદો વગેરે ઉપર પ્રવચનો યોજાય. પ્રત્યેક રવિવારે ત્યાં ચૂક્યો હતો, એટલે મેં આગળ કહ્યું, “કલ મેરી પરીક્ષા હૈ ઔર કે
નિયમિત જવાનું થાય. પૂ. દાદા પ્રત્યે આકર્ષણ વધ્યું. એક મિત્ર ગીતા પર મુજે પઢના હૈ.' બાબા કહે, બહોત અચ્છા બેટા, લેકિન ૩ વર્તુળ સર્જાતું થયું. અને મને એમાં સર્વત્ર દાદા ભક્તિના દર્શન પઢને કે બાદ ઈસકો જીવનમેં ઉતારના, નહિ તો યે સબ ગધે ઉં થાય. મનમાં શાંતિ ન મળે. પૂ. દાદા સાથે નિકટ આવતા એક પર સોને જેસા હૈ.” હું ચોંક્યો. મેં કહ્યું “બાબા આપને ગીતા દેખી 8 Ê દિવસ એમણે મને પૂછયું, ‘એમ.એ. પછી શું વિચાર છે?' હૈ?'- મેં મારા હુંપણાનું ફરી પ્રદર્શન કર્યું. મારે ‘વાંચી છે એમ હું કેં કહ્યું, “પીએચ.ડી. અને પછી પ્રાધ્યાપક અથવા ભાગ્ય લઈ જાય બોલવું જોઈએ. બાબા કહે, “હા પઢી ભી હૈ,” ચપ્પલની પટ્ટીમાં છે છે ત્યાં.' તો દાદા કહે, થાણા પાસે એક તત્ત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠનું જાડો દોરો પરોવતા બાબા બોલ્યા, “અબ કોનસા અધ્યાય પઢ શું અમે નિર્માણ કરી રહ્યા છીએ ત્યાં આવી જા, બધું સંભાળી લે, રહે હો?’ થોડા કંટાળા સાથે મેં કહ્યું, “૧૮મો'. મોચી બાબા હું હું તારી ભવિષ્યની બધી જવાબદારી મારી.”
કહે, “મોક્ષ સંન્યાસ યોગ?' અને હું અવાક આભો બની ગયો. જં અને મારી અંદર પૂ. સંતબાલજીના શબ્દોની ઘંટડી વાગી. ચપ્પલ સીવતા સીવતા બાબા આગળ બોલ્યા: “બેટા પહેલા છે આ સ્વીકારું તો ગુરુ તો નહિ જ મળે પણ વ્યક્તિપૂજાની આરતી અધ્યાય, અર્જુન વિષાદ યોગ સે યે ૧૮ અધ્યાય તક હમારી સફર
જીવનભર ઉતારતા રહેવાની! શબ્દોના ભાટ-ચારણ બની છે. મિલે તો મોક્ષ, ન મિલે તો ફિર નયા ચક્કર.” અને મને તો
જવાનું. પૂ. પાંડુરંગજીની એ સંસ્થા અને પ્રવૃત્તિની આજે શું હાલત જાણે કબીર મળી ગયા. કોઈ પણ સંકોચ વગર હું એમના ચરણો - શું છે એ સર્વ વિદિત છે.
પાસે બેસી ગયો. ચપ્પલ સીવાઈ જતા બાબા કહે, ‘તુંને ? હું અમારી હૉસ્ટેલની સામેની ગલી એસ. વી. પી.રોડને મળે. બાબા કહા, તું વિદ્યાર્થી હૈ, ગીતા પઢતા હૈ, તેરા પૈસા નહિ કે
વચ્ચે વિલ્સન સ્ટ્રીટ અને વિલ્સન સ્કૂલ આવે. સામાન્ય રીતે હું લુંગા.’ $ ભવન્સ કોલેજ જવા એ ગલીમાંથી પસાર થઈ એસ. વી. પી. ખૂબ આગ્રહ કરવા છતાં મોચી બાબાએ પૈસા ન જ લીધા, S રોડના બસ સ્ટેન્ડ પાસે જાઉં, લગભગ ઈ-૧, બસ હતી, જે અને આપ માનશો? પછી રોજ રાત્રે આઠ વાગે એ બાબા પાસે રે # મને ચોપાટી લઈ જાય. એક વખત સવારે અગિયાર વાગે હું ગીતા શીખવા સમજવા જતો, એ જ જગ્યાએ. અલબત્ત, એમની વાત
કૉલેજમાંથી આવતી વખતે એજ રસ્તેથી હું હોસ્ટેલ આવતો હતો, પાસે ગીતા મરાઠી ભાષામાં હતી અને એમાંથી એઓ મને સરળ છે હું રસ્તામાં જ મારી ચંપલની પટ્ટી તૂટી ગઈ. ચાલવું લગભગ હિંદી ભાષામાં સમજાવતા. કૉલેજમાં તો આ ગીતાના અધ્યાપન હૈ # અશક્ય. આજુબાજુ દષ્ટિ કરી. જમણી તરફ એક મુતરડીની પાસે માટે અમારા પ્રાધ્યાપક વિદ્વાન શાસ્ત્રી નલિન ભટ્ટ હતા, એમની # છે જ એક મોચી બેઠો હતો. થોડી દાઢી વધેલી, આધેડ વય, આંખે પાસે ગીતા સમજાવવાની બુદ્ધિવાણી હતી. જ્યારે આ ભોળા હૈ આ ચરમા, વર્ણ શ્યામ, પોતાના કર્મમાં મશગુલ. હું એની પાસે ભક્ત મોચી બાબા મને એ હૃદય ને આત્માની વાણીથી સમજાવતા, હું ગયો અને મારા ચંપલની પટ્ટી સાંધી આપવા વિનંતિ કરી. મેં જેનો ગુંજારવ મારા જીવનમાં જીવનભર રહ્યો છે. 8 જેવા ચંપલ કાઢી આપ્યા એટલે એણે મને એક પૂઠું આપ્યું. કહે, આ મોચી બાબા મારા પહેલા ગુરુ, પણ એમણે શિષ્ય તરીકે છે
ડૉ. બળવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક # ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
