Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

-
બન
તા. ૧૬ જાન્યુઆરી ૨૦૦૮ આ લાંછન ઉપર સહી કરી એ વેદના પમાડે એવું છે. ગુજરાત શ્રી જશવંત બી. મહેતા પોતાનું આ પુસ્તક પોતાના દેશઆજે ને કાલે ગાંધીથી ઓળખાય છે. લક્ષ્મીપતિઓથી નહિ. બાંધવોને અર્પણ કરતાં લખે છે, “સંસદીય લોકશાહીના અંચળા
એક વ્યક્તિની આટલી મોટી જીત, સિદ્ધિ-પ્રસિદ્ધિ આપણે હેઠળ ગેરવહીવટનો ભોગ બનેલા અને નીતિવિહોણા રાજકારણીભૂતકાળમાં જવાહર નહેરુ અને ઇંદિરા ગાંધીમાં જોઈ હતી, ત્યારે ઓથી શોષાતા મારા દેશ બાંધવોને... પણ વ્યક્તિ'થી પક્ષ તરી ગયો હતો. અને આપણને ખાલી કરે નરેન્દ્ર મોદીને તો ચૂંટ્યા પણ એમણે હવે એમના પક્ષના એવાંને પ્રધાન પદુ મળી ગયું હતું. યાદ કરો જીપ અને બૉફર્સ સાંસદોને પ્રધાન બનાવવા પડશે, પછી ભલે એમનામાં એ કાર્યની અને અન્ય કૌભાંડોને) આવી વ્યક્તિથી પક્ષ તો તરી જાય, પણ નિપૂણતા ન હોય; કારણ કે એમને ય પક્ષના સાથીઓનો સહકાર એથી મતદારને ‘રાજી રાજી થવાનો અવસર નથી આવતો. પ્રધાન “ખાવાનો હોય છે. નહિ તો અસંતુષ્ટ થવાની ક્યાં વાર લાગવાની પદ માટે પક્ષમાં ચૂંટાયેલ વ્યક્તિમાંથી જ પસંદગી કરવી પડે છે, છે? પછી “ખાવા દેતો નથી'નું શું ચાલવાનું? પછી ભલે એ વિષયની એ “પ્રધાનજી'માં લાયકાત હોય કે નહિ. જો પ્રમુખીય લોકશાહી હોત તો નરેન્દ્ર મોદી સો ટકા ટકોરા આપણે જાણીએ છીએ કે હવે પહેલાં જેવા દેશભક્તો કે પ્રમાણિક બંધ નિષ્ણાતો અને નીતિમાન મહાનુભાવોને તવિષયક ખાતા વ્યક્તિઓ રાજકારણમાં પ્રવેશતી નથી. લગભગ “કભી અપુનકા આપી શકત. અને ગુજરાતને પ્રગતિની હરણગતિમાં મૂકી દેત. ભી ચાન્સ લગ જાયેગા' એવી વ્યક્તિઓ જ રાજકારણમાં પ્રવેશે હવે આ પુસ્તકમાંથી થોડાં અવતરણો આપના ચિંતન માટે: છે. પરિણામે જેની સામે ઢગલાબંધ કેસો પડ્યા હોય, સમાજમાં પુસ્તકને આવકાર આપતા રામુપંડિત લખે છેઃ જેની છબિ ખરડાયેલી હોય એવા “મહાનુભાવો' ચૂંટાયા હોય “લોકશાહીમાં શ્રદ્ધા ધરાવનારા પણ આપણી સંસદીય કાર્યએટલે “એઓશ્રી’ને પ્રધાન બનાવવા પડે. પરિણામે એ બધાં શૈલીથી સુબ્ધ બનેલા બુદ્ધિવાદીઓ વૈકલ્પિક વ્યવસ્થા વિચારવા તવિષયના નિષ્ણાતોનો સહારો લે અને અહીંથી શરૂ થાય માંડ્યા છે... ભ્રષ્ટાચારનું વિષચક્ર! “ખાવા દેતો નથી” એવું કહેનારનું આ “રાજકારણમાં ગળાડૂબ ડૂબેલા લોકોને સંસદીય પદ્ધતિ, તબક્કે કાંઈ ચાલતું નથી. આપણા મહદ્ અંશે પ્રધાનોની દશ-પંદર પ્રધાનપદો, ભથ્થા અને વિશિષ્ટ હક્કો ખૂબ સદી ગયાં છે. પોતાના વરસ પહેલાંની આર્થિક સ્થિતિ જૂઓ અને પ્રધાન’ બન્યા પછીની સ્થાપિત હિત ઉપર તરાપ મારે એવો કોઈ વિકલ્પ એ વિચારવા એમની છલોછલ જાહોજલાલી જૂઓ!!
તૈયાર જ નથી. જે બૌદ્ધિકોને સૈદ્ધાંતિક રાજકારણ અને એની તો આનો વિકલ્પ શો?
પ્રક્રિયામાં રસ છે એ નાની લઘુમતીમાં છે અને પોતે જાતે જો પ્રમુખીય લોકશાહી પદ્ધતિ આપણે અપનાવીએ તો? રાજકારણમાં ઝંપલાવવા તૈયાર નથી. ઘસાઈ ગયેલો રૂપિયો નગદ અમેરિકા, જર્મની, ફ્રાન્સ, શ્રીલંકા તેમજ અન્ય દેશોમાં એ લગભગ રૂપિયાને ભૂગર્ભમાં ધકેલી દે છે એ ગ્રેફામનો આર્થિક સિદ્ધાંત સફળ રહી છે.
આપણાં રાજકીય જીવનમાં આજે ખૂબ વ્યાપક છે. ખુશામત વડે થોડાં સમય પહેલાં વિદ્વાન મિત્ર શ્રી જશવંત બી. મહેતાએ જ ભારતીય લોકશાહીમાં વ્યક્તિ આગળ આવે છે, કૌવતને કારણે મને એમનું એક પુસ્તક અંગ્રેજી-ગુજરાતીમાં મોકલ્યું હતુંઃ નહિ, એટલું તો અનુભવે સાબીત થઈ ચુક્યું છે. પ્રમુખીય લોકશાહી એક યોગ્ય વિકલ્પ'. ઉપરાંત આ જ પદ્ધતિને “આપણી સંસદીય લોકશાહીમાં ફાલેલાં આ અનિષ્ટોનો યોગ્ય અનુમોદન આપતો એક પત્ર મને મુરબ્બી શ્રી કાફલાલ સી. વિકલ્પ લેખક પ્રમુખીય લોકશાહીમાં જુએ છે. ભૌગોલિક કદમાં મહેતાએ મોકલ્યો. એક જાગૃત નાગરિક તરીકે આ પત્ર એઓશ્રીએ નાના એવા દેશોમાં સંસદીય લોકશાહી મહદ્ અંશે સફળ નીવડી ઘણાં વિચારકોને મોકલ્યો છે. એઓશ્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો છે કે હમણાં છે. પરંતુ ભારત જેવા વિશાળ દેશનું સફળ સંચાલન રાષ્ટ્રીય જ અરુણ શૌરીનું “પાર્લામેન્ટરી સિસ્ટમ” ઉપરનું પુસ્તક વાંચ્યું. પ્રતિભા ધરાવતી, સમગ્ર દેશના મતદારોની ચૂંટેલી વ્યક્તિ જ, એમાં આપણી આ પાર્લામેન્ટરી (સંસદીય) સિસ્ટમ કેટલી બધી તજજ્ઞોની સહાય વડે કરી શકે. પ્રધાનોની ગુણવત્તા અને નિષ્ફળ ગઈ છે એની વિગતો લખી છે, અને શૌરિએ “પ્રેસિડેન્ટ કાબેલિયત ખૂબ ઓછાં છે અને એમની પસંદગીમાં પ્રાદેશિકતા, સિસ્ટમ'ની હિમાયત કરી છે એના કારણો પણ આપ્યાં છે. ધર્મ, જાતિ, સ્થાનિક વર્ગ, ઉત્પાત મચાવવાની શક્તિ વગેરે મુદ્દા
દેશ આઝાદ થયો ત્યારે બંધારણ ઘડતી વખતે આપણાં દેશની વિશેષ ભાગ ભજવે છે. પ્રધાનો સતત ભાષણો-ઉદ્ઘાટનો અને નિરક્ષરતાનો આંક ખૂબ જ ઊંચો હતો, એટલે સંસદીય લોકશાહી- ભારતદર્શન ને વિશ્વદર્શનમાં અટવાયેલા રહે છે. એમનાં ખાતા ની હિમાયત કરી પણ હવે તો આપણો નાગરિક માત્ર શિક્ષિત જ પણ છાશવારે બદલાતા રહે છે, આથી એ નથી કોઈ વિષય ઉપર નહિ સમજદાર પણ બન્યો છે, એનું ઉદાહરણ નરેન્દ્ર મોદીને પક્કડ જમાવી શકતા કે નથી એમના ખાતાની નીતિના અમલનો બહુમતીથી ચૂંટ્યાં એ આપણી સમક્ષ જ છે.
દોર પોતાના હાથમાં રાખી શકતા. પરિણામે સાચી સત્તા નોકર