Book Title: Madhyakalin Gujarati Shabdakosha
Author(s): Jayant Kothari
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 673
________________ मध्यकालीन गुजराती शब्दकोश ५८७ . घोडी शब्दार्थों आरारा.मां पण आ शब्द वपरायेलो मळे छे: __ वहिली नावि तु तुं जाणि, मइ तुझ दीठउ अप्रमाण. संपादके 'अप्रमाण'नो 'असिद्ध' एवो अर्थ आप्यो छे. अहीं 'असिद्ध' एटले 'अशक्य, असंभवित' : "वहेली न आवे तो तने हुं जोई शकुंते तुं अशक्य/असंभवित जाणजे (एटले के हुं-तुं मळी शकीशुं नहीं)." २९. अबाह गुर्जरा.मां 'अबाह' शब्द आ प्रमाणे वपरायेलो छे : - तापिइं पीडिउ विलवइ अवाह. संपादकोए 'अबाह'ना मूळमां 'बाह' शब्द मानी एनो अर्थ 'without hands' (हाथ विना) एवो आप्यो छे. आ अर्थ अहीं असंगत छे ते सहेलाईथी समजाय एवं छे. रडवानुं वळी बाहु विनानुं केQ ? ए स्पष्ट छे के 'अबाध परथी 'अबाह' आवेलो छे ने एनो अर्थ थाय 'अंतराय विना, अत्यंत, खूब' : "तापथी पीडवामां आवेलो ते खूब विलपे छे." ए नवाईनी वात छे के अन्यत्र ‘अबाहु' शब्द वपरायेलो छे त्यां संपादकोए एने 'अबाध'मांथी व्युत्पन्न करी एनो 'without obstacle, freely' (अन्तराय विना, विघ्न विना, मुक्तपणे) एवो अर्थ आप्यो छे. निर्दिष्ट प्रयोगो आ प्रमाणे छ : (१) पांचि पंचाले लिउ सनाहु, आविउ घडूउ कूयरु अबाहु. (२) धाइं धसई ते ऊधसई, विलसइं हसइं अबाहु. बीजा उदाहरणमां 'मुक्तपणे' अर्थ चाली शके तेम छे पण 'अन्तराय विना' एटले 'खूब' ए अर्थ पण करी शकाय : "मुक्तपणे/खूब हसे छे." पण पहेला उदाहरणमां ए अर्थ योग्य रीते बंध बेसशे नहीं. त्यां 'अबाहु' कुंवर घटोत्कचनुं विशेषण छे. एटले 'जेने कशी अंतराय नडतो नथी एवो वीरपुरुष, अप्रतिरोध्य' एवो कंईक अर्थ लेवो जोईए एम लागे छे : "अप्रतिरोध्य घटोत्कच कुंवर आव्यो." ३०. अभोखउ, आभोखउ, अभोखण, अभोखj, अंबोषण, अबोखण विक्रच.मां 'अभोखु' शब्द आम वपरायेलो छ : खापरउ जाम पहुतु बारि, दीयउ अभोतु पाणीधारि. संपादके 'अभोखुनो 'अपोषण' अर्थ आप्यो छे. 'अपोषण' (सं.आपोशान) एटले जमती वखते, आरंभे के अंते आचमन लेवू ते. अहीं ए अर्थ केवी रीते संगत बने? भोजन प्रसंग तो अहीं छे ज नहीं. खापरो बारणे आवे छे त्यारे तेना करवामां आवता सत्कार- अहीं वर्णन छे, जेमां पाणीनी धाराथी 'अभोखु' आपवामां आव्यु एम कहेवामां आव्युं छे. ए वर्णन आचमन साथे बंध बेसे नहीं. ____Jain Education International 2010_03 For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716