Madhyakalin Gujarati Shabdakosha

Author(s): Jayant Kothari
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 694

थोडी शब्दार्थचर्चा
६०८
मध्यकालीन गुजराती शब्दकोश
अहीं ' ने उसंकल थर्बु' एवो प्रयोग छे ते नोंधपात्र छे. संपादके 'ऋण चूकवq ते' एवो अर्थ आप्यो छे, जे बराबर छे. (१९) नलरा.मां पोताना हाथने डसनार नागने नल कहे छे -
दूधदायकनइ डसीइ किम ?, उसीकल थयु मझ करी इम ! (७५८) (जेणे दूध पायें एने केम इसाय ? तें मने आवी रीते बदलो वाळ्यो !) 'ऋणमुक्त थयो' करतां 'बदलो वाळ्यो' ए वधारे संगत लागे छे. संपादके 'आभारी' अर्थ आप्यो छे, जे खोटो छे. (२०) ऐतिरा. अंतर्गत कीर्तिसागरशिष्यकृत 'भीम चोपाई मां - -
सोवन बराबर तोलइ जोय, खंधि करी करै तीरथ कोय,
इंद्रमाल पहेरावे माय, गुणउसंकल तोइ न थाय. (१५२) (माताने इंद्रमाळ पहेरावे तोये एना गुण-उपकारना भारमाथी मुक्त न थवाय / एना गुण-उपकारनो बदलो न वळे.)
संपादके 'गुणनी भरपाई' एवो अर्थ आप्यो छे. आ संदर्भमां जुओ आ पूर्व (१) 'उपकार-उसीकल' तथा (१६) 'लूंण-ओसीकल'.
(२१) दशस्कं(१).मां कृष्ण तरीके अवतार लई रहेला विष्णु शेषने पोताना ज्येष्ठ भ्राता - बलराम - तरीके अवतरवा कहे छे -
विष्णु कहे, “रामा-अवतारे तमो कीधी सेवा सबळ रे;
आ वारे कनिष्ठ थई सेवू, थाउं तमने ओसींगळ रे" (८, २२) (रामावतारमा तमे - नाना भाई लक्ष्मण बनी - मारी घणी सेवा करी हती. आ वखते हुं नानो भाई बनी तमारी सेवा करुं अने तमने बदलो वाळू / तमारा ऋणमांथी मुक्त थाउं.)
संपादके 'ऋणमुक्त' अर्थ आप्यो छे. २२. सिंहा(शा).मां ब्राह्मण पुत्र मेळववा माटे शिवनी अपार भक्ति करे छे, पछी - -
शिव तो थया अति आकला, "एहमें सुअ अपाय,
पांचसे पुत्र ज आपतां, उशंकल न थाय." (२०, ३०) (एने शुं आपq ? पांचसो पुत्र आपतांये एनी भक्तिनो बदलो न वळे.)
संपादके 'ऋणमुक्त' अर्थ आप्यो छे, एने थोडो खेंचीने बेसाडी शकाय, पण 'बदलो वळवा'नो अर्थ साहजिक रीते बेसे छे. . (२३) एमां ज, पापोनी यादी वर्णवतां -
नीवांण पुरावें, विष-स्युं वेर, पाडोसी उपर राखें झहेर, गोडे वाडी लीली घणी, उसंकल न करे विद्या भणी. (१९, ४७२)
___Jain Education International 2010_03