Madhyakalin Gujarati Shabdakosha

Author(s): Jayant Kothari
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 688

थोडी शब्दार्थचर्चा
६०२
मध्यकालीन गुजराती शब्दकोश
(कदाचित आकाशमंडळ डोले...) संपादके पण 'गगनमंडळ' ए अर्थ ज आप्यो छे. प्रेमाका.मां - ___ मा भर रे ओहरु डगां, तूझ-पे त्रूटी पडशे खगां. (आगळ डगलां न भरतो, नहीं तो तारा पर आकाश तूटी पडशे.) संपादके आपेलो 'पक्षीओ' अर्थ देखीती रीते ज खोटो छे.
संतो, मन रे मारीने मज्जन करे, परम ज्योतमां भळे,
खगाकार ए तो थई रहे... (मनने मारीने ब्रह्मभावमां डूबे ने परम ज्योतमां लीन थाय ते आकाशवत् । शून्यवत् थईने रहे....)
संपादके 'पंखीना जेवू, आकाशमां (ब्रह्ममा) मुक्त रीते विहरनार' एवो अर्थ आप्यो छे ते बराबर नथी.
४२. खराप जोडणीकोश 'खराब'ना 'नठारूं, अनीतिमान, भ्रष्ट' एवा अर्थो नोंधे छे अने ए ज प्रचलित अर्थो छे. पण अरबी 'खराब' शब्द 'विनाश, बरबादी' एवो अर्थ पण धरावे छे अने मध्यकाळमां ए अर्थमां आ शब्द वपरायेलो मळे छे. जेमके,
अखाका.मां --
__ मध्य अहंता करे खराप.
'खराप' अहीं 'खराब'ने स्थाने छे अने संपादके ए पर्याय मूकीने ज काम चलाव्यु छे. पण जोई शकाय छे के 'खराब'नो चालु अर्थ अहीं कथयित्वने बराबर प्रगट करतो नथी, “मध्ये अहंता विनाश / बरबादी करे छे" एवो अर्थ लेवाथी ज कथयित्व बराबर ऊघडे छे.
४३. गान, किण गानइ 'गान' शब्द 'गीत, गायन' एवा अर्थमां जाणीतो छे. पण मध्यकाळमां ए ‘गणना, विसात' एवा अर्थमां पण मळे छे, जेमके, आरारा.मां -
कहइ ब्राह्मण, "मुझ प्राण, तेह पणि रायना जाण,
तु कन्या किण गानइ...." (ब्राह्मण कहे छे - मारा प्राण पण राजाना छे, तो मारी कन्या शी विसातमा ?) संपादके 'कई विसातमां' एवो ज अर्थ आप्यो छे. जिनरा.मां -
इम विचार करता मन माहे लाखे गाने लोको रे...