________________
૧૦૨
વીરતિરૂપ દોઢસો ગાથાનું સ્તવન | ઢાળઃ પ| ગાથા : ૨૧
વાલ -
ગાથાર્થ -
અક્ષયભાવમાં જે ભાવ મળ્યો-જિનપ્રતિમાને જોઈને જિનના વીતરાગભાવ રૂ૫ અક્ષયભાવમાં ભક્તિ કરનાર શ્રાવકનો જે રાગભાવ મળે છે, તે ક્યારેય ટળતો નથી પરંતુ તે રાગભાવ સદાને માટે આત્મામાં રહે છે. હેમરસના વેધથી સુવર્ણ બનેલું તાંબુ તેના નિષેધમાં હેમરસના નિવારણમાં દૂર કરવામાં, ફરી તાંબું થતું નથી. પ/૨૧ ભાવાર્થ :
પૂર્વમાં વર્ણન કર્યું તેવા વૈભવવાળી જિનપ્રતિમાનું વર્ણન સાંભળીને કોઈ મહાત્માને જિનપ્રતિમા જોઈને જિનગણના પ્રણિધાનપૂર્વક રાગભાવ થાય છે અને તેની ભક્તિ કરવાનો પરિણામ હૈયામાં ઉલ્લસિત થાય છે. તે ભાવ અક્ષયભાવ રૂપ વીતરાગભાવમાં મળેલો છે; કેમ કે વીતરાગનો વીતરાગભાવ કયારેય ક્ષય પામતો નથી પરંતુ શાશ્વતકાળ રહેનારો છે. તેવા અક્ષયભાવમાં જે મહાત્માનો રાગભાવ મળ્યો છે તે કયારેય આત્મામાંથી ટળતો નથી પરંતુ આત્મામાં સદા અવસ્થિત રહે છે અને પ્રકર્ષને પામીને તે રાગભાવ વીતરાગ થવાનું કારણ બને છે.
વીતરાગના ગુણમાં થયેલો રાગનો ભાવ ટળતો નથી તે દૃષ્ટાંતથી સ્પષ્ટ કરે છે – જેમ તાંબા ઉપર હેમરસ નાંખવામાં આવે અને તે હેમરસનો વેધ તાંબામાં થાય અર્થાત્ તે હેમરસ આખા ત્રાંબામાં પ્રવેશીને પરિણમન પામે ત્યારે તે તાંબું સુવર્ણ થાય છે. ત્યાર પછી તે હેમરસને દૂર કરવા પ્રયત્ન કરવામાં આવે અર્થાત્ નિષેધ કરવામાં આવે તો પણ હવે તે સુવર્ણ ફરી તાંબુ થતું નથી. તેમ જે મહાત્મા ભગવાનના અક્ષયભાવરૂપ વીતરાગગુણમાં રાગભાવને ધારણ કરીને ભક્તિ કરે છે તે રાગભાવ તેના આત્મામાં હેમરસની જેમ વેધને પામે છે=વ્યાપીને રહે છે. તેથી તે વખતે તે મહાત્માનું ચિત્ત હેમરસ જેવા વીતરાગભાવથી વેધને પામેલું હોવાથી વીતરાગના ગુણોમાં તન્મયને પામે છે જે સુવર્ણભાવ સદશ ઉત્તમભાવ છે. ત્યારપછી તે મહાત્મા સંસારની અન્ય પ્રવૃત્તિ કરતા હોય તોપણ વીતરાગના ગુણોથી વેધને પામેલો તેમનો આત્મા ફરી તાંબાના ગુણોને પામતો નથી પણ વિતરાગભાવથી વાસિત તે મહાત્માનું
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
