________________
NC 3) શતેનાતાવરણીય કે
(૨) શ્રુતજ્ઞાન : પાંચ ઈન્દ્રિયો અને મન વડે થતું, શબ્દ અને તેના અર્થની વિચારણા પૂર્વકનું જ્ઞાન શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય. શબ્દના ઉલ્લેખપૂર્વક બોધ થતો હોવાથી શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. આ શ્રુતજ્ઞાનનું કારણ બનતાં શબ્દ, પુસ્તક, પ્રત વગેરેને પણ વ્યવહારથી શ્રુતજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે.
પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્રો, ચાર પ્રકરણ, ત્રણ ભાષ્ય, છ કર્મગ્રંથ, ૪૫ આગમો, ઘેર બેઠાં તત્ત્વજ્ઞાન વગેરે માસિકો, ધાર્મિક પુસ્તકો વગેરે પણ શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે, કારણકે તેના વાંચન - મનન દ્વારા આત્મામાં શ્રુતજ્ઞાન પેદા થાય છે.
આ શ્રુતજ્ઞાનને ઢાંકનારું કર્મતે શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મ તેનો ઉદય થતાં આપણામાં વાંચવા - લખવાની શક્તિ ન આવે. લખેલું બરોબર ન સમજાય તેનો ખોટો અર્થ કરી બેસીએ.
સંસારની અસારતા જાણીને એક ભાઈને વૈરાગ્ય જાગ્યો. ગુરુભગવંતના ચરણોમાં તેણે પોતાનું સમગ્ર જીવન સમર્પિત કરી દીધું. જ્ઞાન - ધ્યાનની સાધનામાં તે લીન બન્યા. પણ કરેલા કર્મો કદી ય કોઈને છોડતા નથી. ચાહે તે સાક્ષાત તીર્થકર ભગવંતનો આત્મા કેમ ન હોય ! પ્રભુ મહાવીરના આત્માએ પોતાના અઢારમા ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવ તરીકેના ભવમાં, પોતાની આજ્ઞાનું પાલન ન કરનાર શય્યાપાલકના કાનમાં ધગધગતું સીસું નંખાવીને જે કર્મ બાંધ્યું હતું, તે કર્મે ભગવાન મહાવીર તરીકેના સત્તાવીસમાં ભવમાં પોતાનો પરચો બતાવ્યો જ. સાધનાકાળ દરમિયાન ભગવાનના કાનમાં ગોવાળીયા દ્વારા આ કર્મે બે ખીલા ઠોકાવ્યાં.
અરે! આ તો સાધનાકાળની વાત થઈ, પણ ચાર ઘાતકર્મો ખપાવ્યા બાદ, સાક્ષાત ભગવાન તરીકેના કાળમાં પણ કર્મોએ ભગવાનને છોડ્યા નથી. લગાતાર છ મહીના સુધી ભગવાનને લોહીના ઝાડા અને ઉલ્ટી આ કર્મોએ કરાવ્યા.
કર્મો કહે છે કે, “મારો પરચો બતાડું, તે પહેલાં તમે મને ખતમ કરી નાંખો, કાં તપ કરીને, કાં પશ્ચાત્તાપ કરીને. પરન્તુ જો તમે મને ખતમ ન કરતાં જીવતાં રાખ્યા તો યાદ રાખજો, મારા જેવો ખતરનાક દુશ્મન તમારો કોઈ નથી. મન મૂકીને હું તમારી ઉપર તુટી પડીશ. તમારા માટે પછી એકેક પળ પસાર કરવી મુશ્કેલ થઈ જશે.” આ મુનિવરને પણ પોતે બાંધેલું શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મ ઉદયમાં આવ્યું. ગાથા
a ઝ ૯ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૨ -
જ
