________________
દર્શન મેહનીય અને ચારિત્રમોહનીય એમ બે પ્રકારે મોહનીય કર્મ કર્યું. - હવે પાંચમું કર્મ આયુ કર્મ છે. જીવન ટકાવી રાખવા અનેક પૌષ્ટિક ખાનપાનને ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આરોગ્ય સાચવવા બરાબર કાળજી રખાય છે. ભયંકરમાં ભયંકર દર્દને નાબૂદ કરવા માટે વિજ્ઞાન દ્વારા અનેક ઔષધિઓ યા તે ઇજેકશનની શેખેળ થાય છે. દર્દના નિદાનની પરીક્ષા કરી તેનું ઉમૂલન કરવાની આવડતવાળા નિષ્ણાત વિદ્ય-ડૉકટરે કે હકિમ જગતભરમાં છે. મોટા રાજાધિરાજ કે અગ્રગણ્ય દેશનેતાઓ કે મહદ્ધિકેને ઉપરક્ત સામગ્રીઓ પિકી કેઈની પણ કચાશ હતી નથી, છતાં તેવાઓની જીવનલીલા ઘડીભરમાં સંકેલાઈ જતાં વિલંબ થતું નથી. પાસે ખડા રહેનારાઓ ટગર ટગર જોયા કરે છતાં કેઈનું કંઈપણ ન ચાલે. જગતની કોઈપણ સત્તા તેને રોકી શકે નહિ, આ શું? અનેક ચકવતીઓ, અનેક મહદ્ધિકે આમ ચાલ્યા ગયા તેનું શું કારણ? શું સાધન સામગ્રીની કમીના હતી ? નહિ, નહિ. માનવું જ પડશે કે છતી સારવારે, છતી સામગ્રીએ પણ જીવનલીલા સંકેલાઈ જવામાં કંઈક કારણ છે, અને તે આયુકમે છે. આયુકમને સ્થિતિ કાળ પૂર્ણ થતાં કેઈપણ સામગ્રી આયુને ટકાવી રાખવામાં સહાયભૂત નીવડતી જ નથી. નહિતર, જગતના કેઈમાનવીને મરવું ગમતું જ નથી. આયુકમ જગતમાં ન હતી તે અનેકેની જિંદગીએ આજે પણ અસ્તિત્વમાં હોત.
