________________
પ૧ થાય છે. એ રીતે વહેલી મુદ્દતે ભેગવાતાં અન્ય કર્મની જેમ ઉદીરણા કહેવાય તેમ વહેલી મુદ્દતે આયુષ્ય જોગવાઈ જવાને ઉપકમ કહેવાય છે. કર્મને ઉપક્રમ–ઉદીરણા ન માનીએ તે “આ સુખદેનારે અને દુઃખ દેનારે છે” એવું રહે જ નહિ અને હિંસા જેવી ચીજ ઉડી જાય. કર્મના કારણથી ફેરફાર ન થતું હોય તો દુઃખ દેનારને દુઃખ દેનાર કહેવાય જ નહિ અને તેમાંથી બચાવનારને દુખથી બચાવનારે પણ કહેવાય નહિ. રક્ષણ કરનારને કહીયે છીયે કે તારું ભલું થજો કે તેં મને વિપત્તિમાંથી બચા. આ અધું કયારે કહેવાય કે ઉદીરણ માનીએ તે. ઘડીયાળને ચાવી ચાવીસ કલાકની હોય. ઠેસ ખસેડી તે જે ક્રમે ક્રમે ઉતરવાની હતી તે આખી ચાવી સેંકડમાં ઉતરી જાય છે. એ રીતે જે કર્મ ક્રમે ક્રમે ભેગવવાનું હતું તે પ્રયત્ન થયે તેથી જલદીથી જોગવાઈ ગયું. વિપત્તિ કરનારે કર્મને જલદી ભેગવવાનું કર્યું. વળી કેઈએ ઠેસ ખસેડતાં રેકી તો ઘડીયાળ ચાલુ રહી. એ રીતે વિપત્તિને રોકનાર અંગે સમજવું. ઉદીરણા યા ઉપકમ થવાના હેતુ જેડાતા હોય તેને ખસેડી નાખે તે બચાવનારા કહેવાય. અને હેતુ ઉપસ્થિત કરનારા તે દુઃખ દેવાવાળા કહેવાય. આ બધું ઉદીરણા માનીએ તો જ કહેવાય.
સહન નહિ કરવાની તાકાત વિનાનાને ઉદીરણા સમયે રક્ષણ કરવાને હેતુ જેડનાર જોઈએ. સહન કરવાની તાકાતવાળાને જરૂર નથી. ઈદ્ર ભગવાન મહાવીરને આપત્તિમાં રક્ષણ કરવા માટે સાથે રહેવા વિનંતી કરી. પ્રભુએ કહ્યું કે તીર્થકરે કેઈની મદદ લેતા નથી કેમકે
