________________
ઉદય ન હોય તે લાવ, કે જે ઉદય પિતાને ગુણેને બાધા કરનારે ન રહે. શત્રુને પડકાર કરે તે ક્ષત્રિયનું કાર્ય છે, પણ ક્ષત્રિયે શત્રુ કરતાં સવાઈ તૈયારી કરવી જોઈએ. નિરા –
પૂર્વબદ્ધ કર્મ દલીકેમાં જેમ ફેરફાર થઈ શકે છે તેમ તેને ક્ષય પણ થઈ શકે છે. ઉદ્વર્તન–અપવર્તન-સંક્ર મણ અને ઉદીરણાનું સ્વરૂપ તે કમ દલીકેમાં ફેરફાર થવા રૂપ છે, પણ ક્ષય થવા રૂપે નથી. ક્ષય થવા રૂપે હોય તેને તે નિર્જરા કહેવાય છે. નિજ રાને પ્રયત્ન આત્મામાં ન હોય તે કર્મ દલીકો પ્રતિ સમયે આત્મામાં વૃદ્ધિ પામતાં જ જાય અને તેથી કમથી સર્વથા છૂટકારે થવા રૂપ મોક્ષ પ્રાપ્તિ સંભવી શકે જ નહિ. આ જીવ સમયે સમયે આયુષ્ય સિવાય સાતે કર્મ બાંધે છે. આમ સમયે સમયે આત્મામાં કર્મ પ્રવાહ ચાલુ જ છે. એક સમય પણ આત્માની સ્થિતિ કર્મ પ્રવાહ વીનાની નથી. તે પછી સાથે સાથે નિર્જરાનો પ્રયત્ન પણ આત્માએ ચાલુ રાખવે જ જોઈએ. મકાનમાં હંમેશાં પવનને અંગે ધૂળ આવ્યા કરે છે, પણ સાથે સાથે વાળવા-ઝાપટવાનું કામ ચાલુ હોય તે ધૂળના થર જામવા પામે નહિં.
અહીં નિર્જરા એટલે પૂર્વબદ્ધ કમને ધીમે ધીમે ક્ષય કર. સર્વથા ક્ષય કરવા રૂપ નિર્જતે છેલ્લા મરણ સમયે એટલે કેવલી મરણ સમયે હેય, તેવી નિર્જ કર્યા બાદ તે ફેર કર્મ વળગે નહિ, કર્મની ફરી ફરી નિરા કરવી પડે નહિ. આવી નિર્જરા નહિ થવા પામે ત્યાં
