________________
૩૭
પૂર્વબદ્ધ ક માં થતુ પરિવતન
કમ પૂર્વોક્ત આઠ પ્રકારે બંધાય છે. કર્મ કેવા સ્વભાવે કેટલા સમય પૂરતું, કેવા રસપૂર્વક અને કેટલા દલિક પ્રમાણમાં ઉદય (ફળ દેવાના સમય ) માં આવશે તે કાણુ વર્ગાના સંસારી આત્મા સાથે અંધ થવા સમયે જ નિયત થાય છે. પરંતુ તે કર્મના ઉદ્દય શરૂ થયા પહેલાં તેમાં કવચિત ફેરફાર થઈ જવા પામે છે. એ ફેરફાર થવાનુ કારણ જીવના પૂકમ કરતાં વિદ્યમાન અધ્યવસાયા ઉપર વિશેષ હેાય છે. આ માન્યતાથી સિદ્ધ થાય છે કે બધ સમયે નિયત થયેલ ખાખતામાં પણ પરિવર્તન થઈ શકે છે. ખંધાયેલ દરેક કર્માનું આ પ્રમાણે પરિવર્તન થાય છે એમ પણ નથી પરંતુ અમુક સ`સ્કારવાળા કર્મ માંજ આ પ્રમાણે પરિવર્તન થાય છે. આ સંસ્કારની ઉત્પત્તી અંધ સમયે જ કમાં પેદા થાય છે. કોઈક કમ એવા સંસ્કારવાળું હોય છે કે મધ સમયે નિયત થયેલ ખાખતામાં કોઈ પણ પ્રકારે કઈ પણ પલટા થવા પામેજ નહિ.
એનું નિયત થયા મુજબ જ લાગવવું પડે. આવા સંસ્કારવાળા કર્મને જૈનશાસ્ત્રમાં ‘નિકાચિત કર્મ ' તરીકે ઓળખાય છે. નિકાચિત સિવાય બીજી એક એવા સંસ્કારવાળું કર્મ છે કે તેમાં કમ અંગે જે ફેરફારો થવાના પ્રકાર દર્શાવ્યા છે તે પૈકી સ્થિતિ અને રસમાં જ ન્યૂનાધિક થવાના સ્વભાવ રૂપ પ્રકારનું થવાપણુ હોય છે. આવા સંસ્કાર
