________________
ક હિંસા ને રૂ ણ વિ પાક ૪
સં. સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી-માટુંગા
વસ્તી નગરી કે જે પુષ્પ અને ફળોના ગુણગાન કરતા વિદ્વાન પાસે મૃગધ્વજનું ચરિત્ર
શા ભારથી નમેલા તરૂવરો વડે શોભી રહી છે. મેં જે પ્રમાણે ઘણી વાર સાંભળ્યું છે, તે પ્રમાણે ત્યાં જતગિરિ વૈતાઢયના શિખર જેવું દેખાતું એક તમને કહીશ. તે તમે સાંભળો. મંદિર છે, કે જે એકસો આઠ સ્થંભે વડે મંડિત જગે શત્ર-સામને જીત્યા છે એવો જિતશત્રુ થયેલું છે. ત્યાં કનકની સ્તુપિકા (નાને તૃપ) છે. નામે રાજ અહીં હતા. તેને કીર્તિ મતી દેવીથી
આ તે કયા દેવનું આયતન હશે ? એમ એક જન્મેલે મૃગધ્વજ નામે પુત્ર હતા, તે વિનિત, વિચપથિક કે જે પૃથ્વીનું પર્યટન કરવા નિકળ્યો છે તે ક્ષણ, ધીર, ત્યાગી, સુખાભિગમ (જેની પાસે સુખ ત્યાં ચડી આવે છે, ને તે જોઈને વિચાર કરે છે. વે છે. ને તે જોઇને વિચાર કરે છે. પૂર્વક સર્વ કોઈથી જઈ શકાય એવો) અને પ્રજાનું
હિત કરનાર તરીકે પ્રસિદ્ધ થયેલો હતો. તે જ સમત્યાં તેણે શું જોયું? બ્રહ્માસનમાં બેસાડેલા જાલગૃહની મધ્યમાં રહેલા (કાળ) રિષ્ટમણિ વરે જેની મા કુણાલીમાં અનેક કટિ ધનને અધિપતિ ધણા કાયા બનાવેલી છે, અને ઉત્તમ ઈન્દ્રનીલ મણિથી
0 લોકોને બહુમાન્ય તથા રાજા જિતશત્રુના બીજા જેનો શિંગડા બનાવેલા છે તથા લાલ લોહિતાક્ષ શરીર જેવા કામદેવ નામે શ્રેષ્ઠ હતે. મણિ વડે જેના નયને વિપુલ આકાર જડેલે છે, કોઈ એકવાર શરદત્રતુનાં પ્રારંભકાળે ઉત્તમ મહામૂલ્યવાળા પઘરાગમણિ વડે જેની ખરીઓ ઘડેલી કનકના જેવા કપિલ રંગનાં બંધાયેલાં કણસલાને, છે, અને મહામૂલ્યવાન મુક્તાફળ વડે મિશ્ર કાંચનની ભારથી લચી પડેલાં શાલિવા-ડાંગરના ખેતરો તથા ઘૂઘરમાળ જેના ગાળામાં પહેરાવી છે, એવા ત્રણ વિકાસ પામેલાં કમલના રસમાં લોલુપ ભમરાઓના પગવાળા મહિષ (પાડા) ની પ્રતિમા જોઈને કોઈપણને આનંદયુક્ત ગુંજારવ વડે શબ્દાયમાન પદ્મ સરોવર આશ્ચર્ય નિપજે જ !
જે જે રમત કરતાં વાછરડાં અને તાજી વિયા
યેલી ગાયના હું બાર વડે અનુવાદિત ગોપી. જનેના પથિક વિચારમાં પડી ગયો છે કે, આ શું?
- મધુર ગીતસાગરના ગંભીરતર શબ્દ વડે જેનું સ્થાન તેવામાં એ જ મંદિરમાં પ્રવેશેલો એક બ્રાહ્મણ સૂચિત થતું હતું એવા પિતાના ગોકુલમાં પહોંચ્યા, બહાર આવ્યું. તેને એ પથિકે પૂછ્યું કે- ત્યાં કુસુમ વડે ધવલ, ભમરાઓના મધુર ગુંજારવ વડે
આર્ય ! તમે જાણો છો કંઈ? શું આ મહિને શબ્દાયમાન સંખ્તવણું વૃક્ષની પાસે તે ઉભો રહ્યો. રત્નની દુર્લભતાને કારણે ત્રણ પગવાળે બનાવ્યું છે ? ગોકુલના અધિકારમાં નિયુક્ત થયેલ દંડકનામે કે બીજું કંઈ કારણું છે? તમે મારી જેમ પર- મનુષ્ય તેની પાસે આવ્યા તેની અનુમતિથી બધા દેશી પરણુ જેવા ન છે અને હકિકત જાણતા હે ઊભા રહ્યાઃ હિંદૂસકના મંડપમાં રહેલા તેની પાસે તે કૃપા કરી કહો.”
ગોવાળિયાઓ ગોકુલને યોગ્ય ભોજન લાવ્યા. ભજન એટલે બ્રાહ્મણે કહ્યું,” ભદ્રમુખ! એનું કારણ કરીને પછી કામદેવ દંડકની સાથે ગાય અને ભેંસની છે, જે હકિકત સાંભળવાની ઈચ્છા હોય તો જરૂર વાત કરતે બેઠે. ત્યાંથી થોડેક દૂર એક પાડો ફરતો તમને કહીશ. હું આ નગરમાં જ જન્મેલ છું અને હવે તેને દંડકે બોલાવ્યો.. “ ઉછર્યો પણ અહીં જ છું. મારૂ નામ ઇન્દ્રશર્મા નામે “ભદ્રક! જલદી આવ ! મારા અને તારા સ્વામી બ્રાહ્મણ છે.
આવ્યા છે. તેમની પાસે આવ.” તે પાડે આ વચન ભાઈ પથિક !
સાંભળતાની સાથે જ શ્રેષ્ઠિ પાસે ભદ્રક (પાડો) જ આવ્યો, દેખાવમાં તે પાડે ભય પમાડનારે હતે
