________________
જ્યારે દરિદ્ર દુર્ખિલ કાઢ્યાધિપતિ અને છે !
સ॰ પૂર્વ મુનિરાજ શ્રી જયપદ્મવિજયજી સહારાજ
દાન ખરેખર જીવનના મહાન સદાચાર છે. ભાગવનાર કે સાચવી રાખનાર કાંઈ લઈ જતા નથી પશુ મળેલી સપત્તિના સદુપયોગ કરનાર ભવાભવનું ભાથું બાંધી, સ્વય તરી જાય છે. દાનધર્મના આવા લેાકેાત્તર પ્રભાવને કહેતી આ પ્રાચીન ક્થા મનનીય છે.
ચાર ભાગદેવને કેવળી ભગવ તે કહ્યું' કે, દાનનુ ફળ શું? તે જાણવા માટે વિશાલપુર નગરમાં સંચયશીલ શેઢના દુર્ગા પતાકા નાકરને પૂછે. એટલે ત્યાંથી ભગદેવને ત્યાં જઇ તપાસ કરતા દ્રુપતાકાને મરણુ પામે નવ મહિના થયા હતા. જેથી ત્યાં તપાસ કરવા રહ્યો.
એક દિવસ સંચયશીલની પત્નીએ પુત્રને જન્મ આપ્ચા. દાસી શેઠને પુત્રજન્મની વધાઇ આપવા ગઇ.
શેઠે સારૂ' થયું. એમ કહીને દાસીને વિદાય કરી. બક્ષીસ આપી નહી. આજીમાજીના દુકાનદારાએ કીધુ' કે–તમારે પુત્ર આળ્યે તે કાંઇ બક્ષીસ કેમ ન આપી ? શેઠ કહે કે સ્રી પુત્રના જન્મ આપે એમાં શુ નવાઇ છે ? ઊલટા ખર્ચા વધશે ! સયચશીલ સાંજના ઘેર ગયા. ત્યારે સુખ ધીએએ તથા સ્ત્રીએ પુત્રજન્મ ઉત્સવ કરવા કીધું, પરંતુ ઉપરના જયાંખ આપી ચિંતામાં ને ચિતામાં રાતે કાળ કરી ગયા.
પછી અવસરે સ્ત્રીએ રીવાજ પ્રમાણે કારજ કર્યું. તે સંચયશીલના જીવ તેજ નગરમાં નાગી નામના જન્મદરિદ્રીને ઘેર તેની નાગિલા નામની ભાર્યાની કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયા.
જન્મથી જ પિતા-માતાને અનિષ્ટ હોવાથી તે ખેદ ઉપજાવતા હતા, કદિ પણ હર્ષોં ઉપજાવતા નહાતા, અને મેટા કલેશથી નિમન કરતા હતા.
કાળ
આ બાજુ એક સારા દિવસે ધનસુ દરીએ
અધા કુટુબીઓને જમાડી પુત્રનું નામ ધનદત્ત પાડ્યું. કુમાર મહું પ્રયત્ન વડે લાલન-પાલન કરાતે ૭–૮ વર્ષના થયા, ત્યારે એક ઘેરથી ખીજે જતાં પરિચિત વસ્તુએ જોતાં તેને એમ થયું કે:આવું મેં કોઇ વખત જોયુ' છે અને અનુભવ્યું છે.”
તે પ્રમાણે એક ધ્યાનથી વિચારતાં તેને જાતિમચ્છુ જ્ઞાન થયું. તેથી પૂર્વભવનાં અનુભવે તે સર્વ પ્રત્યક્ષપણે તે જાણવા લાગ્યા. પછી પાતે એક દુહા જ્યાં ત્યાં ખેલતે તેને ભાવ એ હતા કે–જો મુનિવરને દાન આપે, તે રકને પણ સહજ રીતે તેર કરોડ ધન મળે. ફરતા ફરતા એક એક દિવસ ભાગદેવને ત્યાં કુડા ખેલ્યા એટલે ભગદેવે પૂછ્યું: અરે ધનદત્ત ! તું આ શુ ખેલે છે અને તેના અથ શું?
ધનદત્તઃ- “દુતપતાકા નામે મારા પિતાને ઘેર મા જીવ નાકર હતા, હુ. અને મારી સ્ત્રી રાત્રી દિવસ ઘરકામ કરતા. કાઇ કામ પ્રસંગે બીજા શેઠના ઘેર જતા, ત્યાં ગોચરી માટે સાધુઓને આવતા તથા શેઠીયાને તેમને ભક્તિપૂર્વક આહાર પાણી વગેરે વાહરાવતા જોતા. સાધુ નિર્દોષ લાગે તો સ્વીકારતા. દોષિત લાગે તા લેતા નહીં. જેથી જે ઘેર સાધુએ આહારગ્રહણ કરતા તેઓ મનમાં અતિશય આનંદ પામતા. તે સ॰ જોઈને હું વિચારતા કેઃ
અહા ! આ મહાપુરુષ પરમ નિઃસ્પૃહી છે, કારણ આવા મેાટા શેઠીઆએ બહુ માન વડે આપે છે, તે પણ મહાસ્વાદિષ્ટ એવા
