________________
- ૫૩૬ પરિશીલનનું પિયૂષ :
વ્યક્તિ એ સમષ્ટિનું અનિવાર્ય અંગ છે જ્યારે વિજ્ઞાન વેત્તાઓ માટે જગત એક પરસ્પરના સાંનિધ્યમાં સૌને આવવું પડે છે. સૌને વિશ્લેષણ પ્રધાન બનશે. આત્મવિદેશ માટે જગએક-બીજાની જરૂરિયાત પડે છે. મદદ સુધ્ધાં લેવી તેની પ્રત્યેક ચીજો વૈરાગ્ય-પ્રેરક બનશે, માત્ર પડે છે. આમ આપણી આખરી જિંદગી સુધી ભેદ છે એક દષ્ટિમાં. બ્રહ્મચર્યની સાધનામાં આ આપણે જગતમાંથી સમાજ પાસેથી ઘણું ઘણું વિચાર એક સહજ રીતે સફળ નીવડશે. કહે. લઈએ છીએ. એને આપણે ઘણી વખત ભૂલી વાય છે કે શુકદેવજીની દ્રષ્ટિમાં સ્ત્રી માત્ર જઈએ છીએ. જાણતાં હોઈએ તે કેટલીકવાર ચામડી વગરની દેખાતી હતી. તેમની દષ્ટિમાં ઉપેક્ષા કરીએ છીએ. આથી વૈમનસ્યની વૃત્તિ કેઈ પણ ચીજનું પ્રતિબિંબ સ્વાભાવિક રીતે પેદા થાય છે. છેવટે આપણે સમાજના દેવાદાર પડતું. આપણે ત્યાં આર્ય સ્થૂલભદ્રનું નામ બની બેસીએ છીએ. જે ઉપકાર કરી શકતે પ્રસિદ્ધ છે. કેઈ નિર્જન સ્થાને ન રહેતાં નથી તેને બીજાને ઉપકાર લેવાને પણ અધિ- કેશાની ચિત્ર-શાળામાં માસું રહ્યા. તપને કાર ન હોઈ શકે.
સ્થાને પરસ ભેજન હતું. ધ્યાનને બદલે કેશાનું - પરસ્પરના સહકાર અને સહગની ભાવ- નૃત્ય નિહાળતાં. આ હતી એમની બ્રહ્મચર્યની આકરી નાથી ઋણ ચૂકવાય છે.
સાધના! શી હતી એ મહાપુરૂષ પાસે અજબ ' (૧) કેઈનું લીધેલું જે પાછું ન આપી શક્તિ ? કયે હતું એ કિમિ ! એ છે એક શકે તે વ્યવહારમાં પણ બંડખરની ગણતરીમાં એમની ઘડાયેલી સુંદર–અતિ સુંદર માનસિક ગણાય છે.
અવસ્થા ! | (૨) લીધા મુજબ તેટલું પાછું આપી
કેશા એમને એક પુતળી જેવી ભાસતી, દેનાર શાહુકાર મનાય છે.
શૃંગારિક ચિત્રો એમને જુદી જ અસર કરતાં. * (૩) અને લીધાં કરતાં કાંઈગણું પાછું
બાળકની આગળ ગમે તેવાં વાસના-પ્રેરક ચિત્ર દેનાર જગતની એક શ્રેષ્ઠ વિભૂતિ તરીકે પંકાય છે.
રાખીએ છતાં એનું બાલ-માનસ જરા પણ
ઉત્તેજિત નહિ બને. એને માટે એ ચિત્ર કે આપણે કેવાં બનવું એ આજ તબકકે
કુતૂહલ-મૂલક બનશે. બ્રહ્મચર્યને સહજ બના
વવામાં આ કિમિ દરેકને માટે કામયાબ | (૪) મનનું અદૂભુત શિલ૫ર નીવડશે. આર્ય સ્થૂલભદ્રનું દષ્ટાંત આ માટે
શિલ્પી કે કલાકાર પાષાણુને જેવું રૂપ પૂરતું છે. આપવા ધારે તેવું આપી શકે છે, તેમાં ચૈતન્ય ' ' (૫) ચિત્ત પ્રસન્નતાઃ પણ પ્રકટાવી શકે છે, તેમ મનનું પણ એવું ચિત્તપ્રસન્નતા એ જ સઘળી આરાધનાનું જ છે. શિલ્પી તે આપણે જ. એટલું જ કે રહસ્ય છે. જીવનની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા પણ મનનું સુચારૂ ઘડતર થવું જોઈએ. કે છેવટે ચિત્તપ્રસન્નતા જ કેળવવાની છે. બાહા ૧. આ દશ્ય જગતમાં અનેક વસ્તુઓ છે. અનુકૂળ સંગે ઉપર જ એ પ્રસન્નતા ટકી વાસનાલપી આત્માઓ માટે તે બધી કામ. શકે, અન્યથા નહિં, એવી માન્યતા ભૂલભરેલી વાસના પ્રેરક બનશે.
છે. આનંદ-પ્રસન્નતા એ બહારને વિષય છે જ
નક્કી કરી લઈએ.
