________________
માગદશા પ્રાપ્ત થાય, ત્યારે શ્વાય તેવુ વસ્ત્ર, પાત્ર, ભોજન આદિ મળે, તેા ય માત્ર નિર્વાહનું જ નિમિત્ત માની સàષ રાખે, પણુ મનમાં કચવાય નહિ, દુભાય નહિ યા વલાપાત ન કરે, તે ધૃતિ છે. પોતાના સાચા યા જુઠા દેષોનું શ્રવણ કરવાથી વાસ્તવિક તત્ત્વવિચારણા યા ક્રાધાદિકનું ફળ વિચાર્યું સિવાય, જે અંતઃકરણમાં યા ખાઘ સ્કુટરૂપે કાપાધ્ય થવાથી વિકૃતિ થાય, તેને નિાધ તે ક્ષમા છે. આત્માને વિકૃત ન થવા દેવા. દરેકના ઉપકાર કરવા, દરેકને ઉદ્દેશી પ્રિયવચન ઉચ્ચારવું, નિખાલસ–નિ:સ્વા ઉચિત પ્રેમ દર્શાવવા—ધરાવવા ઈત્યાદિપ સહૃદય-સજ્જ નની સશ્ચેષ્ટા તે સદાચાર છે. સમ્યગ્દર્શનાદિપ મુક્તિબીજના ઉત્કર્ષ તે ઇયાગવૃદ્ધિ છે. આ ચારેય પ્રશસ્તફળ લાભના અવસ્થ્ય હેતુ છે, અન્યદ્વારા પોતાનાં વચન અને વનાદિની આદરણીયતા, તે આદેયતા છે. બીજાએ એના પડતા ખેલને ઝીલે એને આવકારે–અપનાવે. સત્ર આદર-સત્કાર, સન્માન, ગૌરવ થાય, તે ગુરુતા છે. કષાયવિષયજન્ય દોષ અતિમન્ત્ર થવાના કારણે આંતર નિર્મળ સુખ પ્રાપ્ત થાય, તે પ્રશમસુખ. એ સુખ આત્મિક હોઇ, શમજન્ય-સમાધિજન્ય હેઇ, વિષયભોગના સુખથી અતિશયિત આન'પ્રદ છે. આથીજ પ્રશમરતિ પ્રકરણમાં જણાવ્યું છે કે–
નિગિતમવનાનાં,વાશયમને વિવાહિતાનામ્ । विनिवृत्तपराशाना - मिहैव मेाक्षः सुविहितानाम् ॥ જે મહાત્માઓએ જાત્યાદિ મર્દા ત્યજી દીધા છે, કામવાસનાને નિગ્રહ કર્યાં છે. અને આત્મારામમાં
: કલ્યાણ ઃ ફેબ્રુઆરી : ૧૯૫૭ : ૭૮૭ : મસ્ત ખની જેઓએ પર–પુદ્ગલ ભૌતિકસુખની આશાજ દૂર કરી છે. તે જ્યોતિષવિભૂતિઓને સંસારમાં જ મેક્ષ છે. અર્થાત્ ભવ જ મુક્તિરૂપ છે.
ગ્રંથકાર મહર્ષિએ ઉપરના ત્રણેય ક્ષેાકેામાં ચ’કા રતા ઉપયાગ કર્યાં છે, તે ચેાગનાં કળાને સમુચ્ચય જણાવનારા છે.
આગળ વધતાં ગ્રંથકાર મહર્ષિ જણાવે છે કેआविद्वदङ्गनासिद्ध- मिदानीमपि દરતે । एतत्प्रायस्तदन्यत्तु, सुबह वागमभाषितम् ||५५|
ગોપાળ પ્રખ્યાત છે. આના જેવુ ખીજું પણ વિશિષ્ટ આ કલિયુગમાં ય આ રીતે યાગનું મૂળ આબાળકુળ, તે તે આગમમાં ઠીક ઠીક રીતે વર્ણવેલું છે.
સુષમ૬:ષમ નામના ચેથા આરામાં તે લોકો પુણ્યશાળી હેાઇ, યાગકુળ જણાય એમાં નવાઈ નથી. પણુ કલિયુગમાં ય પૂર્વોક્ત યાગકુલ આબાલગોપાલ પ્રસિધ્ધ છે. ઉક્ત ફળ સિવાય જીં પણ આમૌષધિ, જધા ચારણલબ્ધિ, વિધાચારણુલબ્ધિ આકિ ઋદ્ધિ પ્રાપ્તિરૂપ વિવિધળ આવશ્યક નિર્યુક્તિ આદિ આગમેામાં દર્શાવ્યું છે.
આમ ઔષધિ, વિષ્ણુમ્ ઔષધિ, શ્લેષ્મઔષધિ, મલઔષધિ, સભિન્નશ્રોતેલબ્ધિ, ઋજુમતિ, સૌષધિ, ચારણુવિધા, આશીવિષ, કેવલજ્ઞાની, મન:પર્યાયજ્ઞાની,
પૂર્વધર, તીથંકર, ચક્રવતી ખલદેવ અને વાસુદેવ, આ બધીય સામગ્રી યાગના ફળરૂપ છે. [ ચાલુ ]
*
તપરૂપી અદ્દભૂત કલ્પવૃક્ષનું——
સન્તાષ એ મજબૂત મૂળ છે. શાન્તિ એ વિસ્તૃત થડ છે. પાંચ ઈંદ્રિયનિરોધ એ વિશાળ શાખા—ડાળી છે. અભયદાન એ પાંદડાં છે. શીલ-ચારિત્ર્ય એ પલ્લવેઅંકુરાએ છે. સ્વર્ગપ્રાપ્તિ એ પુષ્પ છે. શિવસુખપ્રાપ્તિ એ ફળ છે.
(તારત્નમહાદધિ )
15 કવોલ્યા કચ્છ ગ
છણ
