________________
કોઈપણુ—ઋશ્ચિમન્ત વ્યક્તિ કરતાં અનેકગણા સમય છે અને તે શ્રી સંઘસમૂહ મળી સ્નાન વિલેપન આદિની સાથે શ્રી જિનપૂજા નિત્ય ઉપયાગપૂર્વક કરે તેમાં શાસ્ત્રીય દૃષ્ટિથી ખાધક શું છે ?
.
દ્રવ્યપૂજા ધી ગૃહસ્થાને માટે જ્યારે વિહિત છે. ત્યારે, સ્નાન વિલેપન આદિની સાથે શ્રી જિનપૂજા માત્ર ઋષ્ટિમએ જ નિત્ય કરવી. અને અન્ય જનાએ નિત્ય ન કરવી એવા શાસ્ત્રઓના હેતુ કઇ રીતે સંભવે ? પરંતુ ઋદ્ધિમન્તાએ તે ખાસ સ્નાન વિલેપન આદિની સાથે શ્રી જિનપૂજા નિત્ય કરવી તે પ્રકારના શાશ્ત્રાના હેતુ સંભવિત છે.
પ્રતિષ્ઠિત પ્રતિમાઓને અવાર નવાર સ્નાન કે વિલેપન થતું નથી. શ્રી સંઘના આદેશ મુજબ નિત્ય એકજ વેળા થાય છે. અલબત્ત કાઇક તીથ સ્થાને મીજી વેળા સ્નાન–પ્રક્ષાલ થાય છે, અને તે પણ શ્રી સઘના નિયત આદેશ અનુસાર ૪.
એટલે કે, શાસ્ત્રાના પાઠાના વિવેક ચાલુ પૂજા પતિમાં પણ પૂર્વાચાર્યાથી ભૂલાયેા નથી. વિવેકી જનાએ સમજવું જોઇએ કે, ગમે તેવા ઉત્કૃષ્ટ ક્ષેત્રે પણ લાભાલાભ હાવાના જ. તે કંઇક ઘેાડા ગેરલાભને કારણે અનતા લાભને જતા કરવા કાણુ ભૂલ કરે ?
• કલ્યાણ : ફેબ્રુઆરી : ૧૯૫૭ : ૮૨૭ :
અત્રે, તેથી મહત્વના સવાલ ઉપસ્થિત થાય છે કે, તે પૂર્વે ( સાતસો વર્ષ અગાઉ ) શ્રી સંપ્રતિ મહારાજાએ અનેક સ્થળોએ જે જિન હિંદુ ધાવ્યાં અને અનેક જે જિન પ્રતિમાએ ભરાવી તેને જે ગૌરવવંતા જૈન ઇતિહાસ છે. શું! તે બધુજ વજૂદ વગરનું છે?
જેમ આજે, શ્રી શત્રુંજય ઉપર શ્રી અદખદ દાદાની પૂષ્પ અને ધૂપ પૂજા થાય છે, રીતે, તે કાળ, પહાડામાં કરેલી કે અન્ય અંજનશલાકા વિનાની તે પ્રતિમાઓની માત્ર પૂષ્પ અને ધૂપથી જ પૂજા થતી હેાય તે સંભવીત છે.
પરંતુ તેથી નિત્ય સ્નાન વિલેપન આદિની સાથે તે કાળે શ્રી જિનપૂજા થતી ન્હાતી તેવુ' કોઈ રીતે સિધ્ધ થતું નથી.
શ્રી જિનપૂજા વિધિમાં જે દ્રવ્યે શાસ્રાએ સૂચવ્યા છે. તે દ્રવ્યેાના વિવેકયુક્ત રીતે ઉપયેગ કરતાં ભક્તોમાં ભાવાલ્લાસ પ્રગટે તેવા યાગ્ય પ્રત્યેગાના સ્યાદ્વાદ દષ્ટિથી વિરોધ કેમ થઇ શકે?
સર્વોપચારી પૂજાના શાશ્ત્રાક્ત સુત્તરભેદો વર્ણવી તે સ્નાન અને ચંદનાદિ વિલેપનનુ સમર્થન કરે છે, છતાં તેએ શ્રી ગધપૂજાને સ્થાને ચંદનદ્રવના . વિવેકયુક્ત પ્રયોગને નિર્દે છે, તે બેહુદુ છે!
તેમજ, એક યા બીજા પ્રકારે તેઓશ્રી આભરણુ વિધિને શાસ્ત્રષ્ટ માને છે, છતાં ચક્ષુ માટે તેઓ વિરોધાભાસ પેદા કરે છે. આભરણુવિધિને માન્ય રાખનાર કોઇપણુ વ્યક્તિ
ચક્ષુ પ્રત્યે વિરોધાભાસ પેદા કરે તે વિવેક યુક્ત નથી. કારણ કે, તે ચક્ષુ એક વિશિષ્ટ પ્રકારનું આભરણુ જ છે, ચક્ષુ વિના અન્ય આભરણાની શાભા શું ? કે તેની આવશ્યકતા શુ?
તે પુસ્તિકાને પાને ૨૫ મે તેઓશ્રીએ જે કેટલુક લખ્યુ છે. તેમાંથી એ પ્રકારના અર્થ ફલિત થાય છે કે ‘ પંદરસો, વર્ષ પહેલાં પહાડ કે નદી કાંઠા વિનાના પ્રદેશમાં જિનમંદિરે કે પ્રતિમાએતે ન્હાતી. અને તે કાળે પ્રતિમાને માત્ર પૂષ્પ અને ધૂપ પૂજા થતી. ’
