Kalyan 1952 10 Ank 08

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 5

સં ૫ ત્તિ કે આ ૫ ત્તિ ના - પૂ૦ મુનિરાજ શ્રી ભાનુચંદ્રવિજયજી મહારાજ :– સંસારમાં વ્યવહારિક રીતે નિર્વાહ કર કે જેથી જીવનનું સાર્થક થાય ને પરભવનું વાને ધનની જરૂરીઆત છે, પણ તે ધનને ભાતું બંધાઈ જાય. એટલું ઉચ્ચ મહત્ત્વ ન અપાવું જોઈએ કે, તેને ધન ઉપાર્જન ભલે કરે, પણ ધનને ધન પરમેશ્વરનું સ્થાન લઈ લે.
લેભ ન કરે. લાભ પાપનો બાપ છે, જે આજે ઘણાઓ પરમેશ્વર કરતાં પિસાને માણસના મનમાં ધનને લેભ જાગે છે, તે પ્રથમ સ્થાન આપે છે, તેમ ઘણી જગ્યાએ માણસ કોઈ પણ પ્રકારના નાના-મોટા પાપથી જેવામાં આવે છે.
બચી શકતું નથી. ધનનું ગૌરવ પાંચ પ્રકારના દાન (અભયદાન,
ધનનું અભિમાન બહુ જ ખરાબ વસ્તુ છે. સુપાત્રદાન, અનુકંપાદાન, ઉચીતદાન, કીર્તિ
ધનને અભિમાની માણસ માતા, પિતા, ગુરૂ ‘દાન.) માં વાપરવામાં છે, પણ સંગ્રહમાં નથી.
અને પરમાત્માનું પણ અપમાન કરતા ચૂકતો જે માણસ ધનનો સદ્વ્યય કરતો હશે નથી. ધનના નશામાં માણસ ન કરવાનાં
નાના-મોટાં પાપ કરી નાંખે છે. તે તે સુખી થશે, પણ જે માણસ ધનને ન દુર્વ્યય અથવા કંજુસાઈ કરતે હશે, તે
જેની પાસે વધારે ધન છે તે વધારે સુખી
છે, તેમ આજના જમાનામાં લેકે કહે છે, પણ દુઃખને પામશે. ઘન માણસને સુખની પ્રાપ્તિ કરાવે છે.
વાસ્તવિક રીતે તે ખ્યાલ છેટે છે. સુખી તે કે દુઃખની ? તે વિચાર કરશે તે જણાશે
તે, કે જેની પાસે સતેષ નામની અભેદ્ય ઢાલ કે, જે ધન ધમ કે પરોપકારના કાર્યમાં ખર્ચાશે
છે માટે જ કહ્યું છે કે, સંતોષી નર સદા
સુખી. તે ધન સુખની પ્રાપ્તિ કરાવશે, અને જે ધન
અલબત્ત, ધન વગરના માણસનું દુઃખનું પાપમાગમાં ખર્ચાશે તે ધન દુઃખની
સ્વરૂપ જુદું છે ને ધનવાન માણસના દુઃખનું પ્રાપ્તિ કરાવશે.
સ્વરૂપ જુદું છે. ધનને આત્માના ઉદ્ધાર માટે ખર્ચતા -દનિયામાં ચઢની માકક શીતલ બનીને શીખે, પણ ભેગેની પાછળ થતા લાખોના છે. પણ સૂર્યની માફક ગરમી આપી જીવધૂમાડાને અટકાવો. જે ધન ફક્ત સંગ્રહને વાની આશા છોડી દે. માટે જ ઉપાર્જન કરવામાં આવે, તે તે ધન માટે ધનને મોટું અને ખોટું સ્થાન ન જેમ ઘડામાં ઘણું દિવસનું ભરેલું પાણી આપ “ વહેતા જલ નિમળા ” એ ન્યાયે ગંધાય છે તેમ માણસના મનને પણ ધન ધનને ઉપગ સાતે ક્ષેત્રમાં તથા પાંચ પ્રકારના ગંદુ કરી મૂકે છે.
દાનમાં કરે, પણ સંગ્રહ ન કરે. કેઈને દુઃખ - ધનની ઉપર કદાપિ આસક્તિ ન રાખે. આપવામાં કે કેઈને હેરાન કરવામાં જો ધનને યાદ રાખે, ધન કોઈનું થયું નથી, થશે નહિ ઉપયોગ થાય તે તે જ્ઞાની ભગવંતે કહે છે અને થવાનું પણ નથી, ધન તમને છેડીને કે, તે ધન નરકમાં જવા માટેની નીસરણું છે. ચાલ્યું જાય, તે પહેલાં જ ઉદારતાની સાથે બીજાને દુઃખ આપી અનીતિથી ધન કમાતમારા બંને હાથે અપાય તેટલું આપી દે, વાની કલ્પના તજે. નીતિનું કમાઓ, નીતિનું