________________
|ઃ ૩૮૦: આત્મગૌરવનાં તેજ;
“રાણાજીની આજ્ઞાથી આમ કરવામાં આવે છે. ડીવાર અટકી તે કારીગર બે, “રાજાજીની
અગાઉ નક્કી કરેલા દિવસે અને સમયે એક પ્રતિજ્ઞાનું પાલન થાય અને તેઓ અન્નજળ લઈ શકે
નાનીશી ટૂકડી સહિત રાજાએ તે કિલ્લા તરફ પ્રયાણ માટે જ આ નકલી કિલ્લો તૈયાર કરવામાં આવે છે!
આદર્યુ, રાણાએ પોતાના અમુક સનિને પહેલેથી આવી છોકરબુદ્ધિની રમત રાણાજીને ક્યાંથી કહ્યું હતું કે, “તમે કિલા તરફથી બંદૂકના ખાલી સૂઝી ? આ માત્ર માટીનું ઘર-કિલ્લો તે કઈ બુંદીને અવાજ કરજે, અને બાકીના અમે દેખાવ પૂરતે કિલ્લો કહેવાય ?'
હુમલો કરીને કિલ્લો જિતી લઈશું.' ના બાપા ના ! પણ આ તે ફક્ત પ્રતિજ્ઞા પાલન પરંતુ રાજા જૈવ કિલ્લા નજીક આવ્યું કે દ્વારા આમરક્ષણ થાય, તે માટે જ આ યુકિત કરે- તુરત જ અંદર છૂપાએલા સ્વદેશાભિમાની કુંભાના વામાં આવી છે. વખત આવે બાપુ સાચો કિલ્લો સિન્થ ગેળીએાનો વરસાદ વરસાવી રાજાનું સ્વાગત પણું તેડશે! પેલા કારીગરે ચેખવટ કરી.
કર્યું, રાણે તે આભો જ બની ગયો ! એણે સેનિ ચિતેડના રાણા પાસે હાડા રાજપૂતની નદી કોને હુકમ આપે કે, તપાસ કરે; “ આ શું છે ?' ટૂકડી હતી. તેને સરદાર કુંભે એક દિવસે શિકાર
આજ્ઞા મળતાં એક સૈનિક બુંદીના પ્રવેશદ્વાર આગળ ગયો હતો. ત્યાંથી પાછા ફરતાં માર્ગમાં બંધાતા
આવ્યા, અને જોયું તે સ્વદેશપ્રેમી કુંભ વિધવિધ માટીના કિલ્લાને જે. એને જોઈને ઘણો જ વિચારમાં
શસ્ત્રોથી સજજ થઈ આમતેમ આંટા મારી રહ્યો છે, પડી ગયા. એટલે પિતાના મનમાં જન્મેલી શંકાના
રાણુના આવેલા સૈનિકને જોઈ તેણે પિતાની પાઘડી સમાધાન માટે એને ત્યાં કામ કરતા કારીગરોને ઉપર
ઉતારી અને દરવાજા આગળ મૂકી, અને બોલ્યોઃ મુજબ અને પૂછયા અને શંકાનું નિવારણ કર્યું.
: “ભાઈ ! જા તારા રાણાજીને કહે કે, બુંદીને તુચ્છ
સેવક અને આપને પણ તુચ્છ સેવક આપનું ભાવ/ આ સાંભળી કુંભાના ક્રોધનો પાર ન રહ્યો, ભીનું સ્વાગત કરવા તૈયાર થઈ આપની રાહ જોઈ એને પોતાની માતૃભૂમિનું સ્વદેશનું હડહડતું અપમાન ઉભો છે.' ભાસ્યું, ક્રોધાવેશમાં જ એ સિધે ઘેર ગયે, અને
ડીવાર વિચાર કરી ફરી બોલ્યો, “આ મારી પિતાના જાતિબંધુઓને ભેગા કર્યા. અને કહ્યું,
૧ પાઘડી અહિં મૂકું છું, એના પર પગ મૂક્યા બાદ મારા વહાલા બધુઓ ! આપણે જીવતા હોય તે
તારા રાજાજી આ કિલ્લામાં નિશ્ચિતપણે પ્રવેશી શકશે.” શું આપણે આપણી જન્મભૂમિનું ઘર અપમાન સહન કરીશું ?' એમ કહી એને સર્વ ઘટના પિતાના થોડીવાર માટે જ એ નકલી કિલ્લા આગળ ખૂનજાતિભાઈઓને કહી.
ખાર યુધ્ધ જામ્યું, એમાં કુંભાના સઘળા સૈનિકે
અને ખૂદ કુંભ પોતે પણ પોતાના અમર પ્રાણનું કદાપિ નહિ, કદાપિ નહિ ? ' હાજર રહેલા શૂરા
બલિદાન આપી સ્વદેશાભિમાનને કલંકરહિત રાખ્યું. હાડા વીરગર્જના બોલી ઉઠયા.
આ પ્રમાણે શૂરા હાડાઓનું અમર બલિદાન વહાલા ભાઈઓ ! આપણે આપણા પ્રાણના લીધા પછી જ ચિતેડના રાજાની ભિષ્મપ્રતિજ્ઞા પૂરી ભોગે પણ એ નકલી કિલ્લાનું રક્ષણ કરવું જ જોઈએ, થઈ. પરંતુ હાડા રાજપૂતની અણમેલ વીરતા, તેમનું આપણા સર્વના મૃત્યુ બાદ રાજા ભલે એ કિલ્લામાં અણમોલ સ્વદેશાભિમાન જોઈ એટલે બધે તે ડરી પ્રવેશ કરે.' આટલો દઢ સંકલ્પ કરી સર્વ હાડા
ગયે કે, તેણે તે પછી સ્વપને પણ બુંદીના સાચા રાજપૂતે લડવા તૈયાર થયા, અને જરૂરી હથીયારે
“ર ઉધયારા કિલ્લાને જિતવાનો મનસૂબો કર્યો નથી.
આ સજી, કોઈ ન જાણે તેમ રાજાની અગાઉ જઈ તે * કિલામાં છુપાઈ ગયા.
