________________
: ૩૯૮ : સત્વની કસોટી; રાજકુમારીઓ ધમ, કલા અને વિજ્ઞાનમાં સભામાં સામે બેઠેલા તે રાજકુમારને નિપુણ બની. બન્નેમાં મધનાસુંદરી, વિનયી, વારંવાર ધારી-ધારીને જોતી સુરસુંદરીના સુશીલ, વિવેકી, સંસ્કારી તેમ જ નમ્ર છે. મનના ભાવને જાણી, પ્રજાપાલ રાજા પુત્રીના
એક અવસરે, રાજસભામાં ઉપાધ્યાયની માહમાં અંજાઈ તેને પૂછે છે; “દિકરી, બેલ સાથે બને રાજકુમારીઓ પ્રજાપાલ રાજાની તને કે વર ગમે છે?” તે સાંભળતાં જ સમક્ષ આવી. રાજાએ બન્ને રાજકુમારીઓની લજજા મૂકીને હર્ષમાં આવેલી સુરસુંદરી કુશળતા નિપુણતા તેમજ વિદ્યાભ્યાસની પરીક્ષા બેલી, “પિતાજી ! આપની કૃપાથી આ કરી, અને તે બંનેની બુદ્ધિની પરીક્ષા કરવા સભામાં સામે બેઠેલ સર્વ કળામાં કુશળ, રાજાએ પૂછયું“બેલે, પુણ્યથી શું મળે છે?” રૂપ-દયથી કામદેવસમાન તરૂણ રાજકુમાર પ્રજાપાલના પ્રશ્નના જવાબમાં સુરસુંદરીએ મારા પતિ છે, અથવા આપને જે યોગ્ય કહ્યું “પિતાજી ! જગતમાં ધન, યવન, લાગે તે મને પ્રમાણ છે.” હુંશીયારી, રોગરહિત શરીર અને ઇષ્ટસંગ સુરસુંદરી પ્રજાપાલ રાજાને ફરી કહે છે આ બધું પુણ્યથી મળે છે.?
પિતાજી ! આપજ આપના આશ્રિત કેના પ્રજાપાલ રાજા સુરસુંદરીને આ જવાબ ઇચ્છિતને પૂરનાર કલ્પવૃક્ષ છે, આપની સાંભળી ખૂબ આનંદ પામે. રાજસભામાં કૃપાથી જગતમાં સઘળું પ્રાપ્ત થાય છે.' બેઠેલાઓ સુરસુંદરીની પ્રશંસા કરતાં બેલ્યા પ્રજાપાલ રાજા પિતાની પ્રશંસાથી વધુ મત્ત “વાહ, કેવી શાણું રાજકુમારી !' રાજાએ બન્ય, અને હર્ષના આવેશમાં ભરસભા વચ્ચે મદનાસુંદરીને પૂછયું; અને શાંત, દાંત તેમજ સુરસુંદરીને કહે છે, “વત્સ! આ અરિદમન વિવેકી મદનાએ જવાબ આપતાં કહ્યુંઃ રાજકુમાર તારો પતિ હે.” રાજાના મુખથી
પિતાજી ! આ સંસારમાં વિનય, વિવેક, પડતાં એ શબ્દો સભાના લોકેએ વધાવી ચિત્તની પ્રસન્નતા તથા શીલથી પવિત્ર દેહ લીધાં, અને તેઓએ કહ્યું, “સુરસુંદરી તેમ જ અને મેક્ષમાર્ગની આરાધના, આ બધું અરિદમનકુમાર બનેને ગ ઘણો જ સુંદર છે. પગ્યથી જીવને મળે છે.” રાજાને મદનાને પ્રજાપાલ રાજા મદનાસુંદરીને પૂછે છે; આ જવાબ રૂ નહિ, અને રાજસભામાં “બલ, તારે કે પતિ જોઈએ છે ?” બેઠેલા લોકોને આ વસ્તુ ખાસ ગમી નહિ. પિતાના આ શબ્દો સાંભળવા છતાં લજજાછતાં મદનાને ભણાવનાર પંડિત અને મદનાની શીલ શાણું મદનાસુંદરી મૌન રહે છે, ફરી માતા રૂપસુંદરી મદનાના આ યથાથ જવા- રાજાએ સ્નેહથી પૂછયું; જવાબમાં કાંઈક બને સાંભળી આનંદ પામ્યા. ખરેખર જગ હસીને ધમશીલ મદનાસુંદરી વિનયપૂર્વક તમાં છે ભિન્ન-ભિન્ન પ્રકારની રૂચિના કહે છે, “પિતાજી, આપ વિવેકી છતાં આટલી હોય છે.
મોટી રાજસભામાં આવું અયોગ્ય શું પૂછો તે અવસરે શંખપુરીના મહીપાલ રાજાને છો? કારણ કે, કુલીન કન્યાઓ કઈ દિવસે અરિદમન યુવરાજ પ્રજાપાલ રાજાની સભામાં “આ મારો વર છે.” એમ કદિ કહે નહિ, સેવા માટે આવ્યું છે. રૂ૫, સૌંદર્ય અને પણ હિતૈષી મા-બાપ જે પતિ પસંદ કરે યુવાનીના ગે એનું શરીર શોભી રહ્યું છે, તે જ કુલીન બાળાઓને પ્રમાણ હોય છે.
