________________
તંત્રીની નોંધ
કાર્યમાં ઉતારીશું ત્યારે પ્રજાને સત્ય સંદેશ મળશે, કૅન્ફરન્સની ઑફિસ છે. બીજી જૂનામાં જૂની જેમ પ્રજા આગળ ધપશે અને અરસ્પર બિરાદરીને આ એસેસિએશન ઓફ ઇન્ડિયા નામની સંસ્થા છે. લિગન દઇને હદયે હદય ભેટારી સ્વાધીનતાની દેવીની કેળવણીની સંસ્થાઓમાં શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, આરાધના માટે એક સાથે ખૂઝીશું.
શ્રી મુંબઈ માંગરોળ જન સભાની હસ્તક ચાલતી સમાજમાં અનેક જાતનાં દુઃખો છે, જુલમી જન કન્યાશાળા આદિ, મોહનલાલ સેંટ્રલ લાયબ્રેરી પ્રથાઓ છે, અંધશ્રદ્ધા અને અજ્ઞાનનાં જાળાં છે, વગેરે છે. આ સર્વેમાં સાધારણ રીતે તે તેની વ્યવધનના દુર્વ્યય છે, દરિદ્રતાના ઢગલેઢગલા છે, અનેક સ્થાપક સમિતિઓમાં મોટા ભાગે એકના એક autocrats છે, સડેલી સંસ્થાઓ છે, ધર્માદા ખા. ગૃહસ્થો છે. આ બધી સંસ્થાએ પિત પિતાના મંત્રીઓ તાઓના ગેરવહીવટ છે, શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં અવ્ય દ્વારા પિત પિતાનું ક્ષેત્ર સાચવી કામ કર્યા કરે, અને વસ્થા છે. આ બધું સાફ સ્વરછ ન થાય ત્યાં સુધી એક બીઝને સહાય, સહકાર અને શુભ લાગણીનાં સમાજનો ઉદ્ધાર થાય તેમ નથી. પચાસ વર્ષ સુધી આંદેલને આપતી રહે, તે ઈષ્ટ અને કાર્યસાધક અત્યારે જેમ છે તેમને તેમ ચાલ્યું તે સમાજની છે. “એક તાણે પિતાના ગામ ભણી અને બીજી શી સ્થિતિ થવા પામશે એનો વિચાર લોકના તાણે પિતાની સીમ ભણી'—એમ ખેંચાખેંચી અને કહેવાતા નેતાઓએ-વિચારકેએ કદિપણ કર્યો હોંસાતેસીમાં સમાજના શરીરની દોરી તૂટવાને છે? તે વિચાર પુખ્તપણે દીર્ધદષ્ટિથી કર્યા વગર સંભવ રહે; કદાચ ગાંઠ પણ પડે; આવી ગાંઠ ન પડે, સ્ટેકેજ નથી-અને એ વિચારને અંગે યોજનાઓ તૂટે ન આવે એટલું જ નહિ પણ સર્વ બલવતી કરી કાર્ય આરંભી સતત પુરૂષાર્થથી તે ચલાવ્યા વગર રહીને મુખ્ય સંસ્થાને વધારે બલવતી કરે, તો તે બીજો ઉપાય નથી. ચોખે ચોખ્ખું પણ સંયમ. દોરી અનેક ગણી વણતાં મોટું રાંઢવું બને અને વાળી ભાષામાં વિનયપૂર્વક સંભળાવી દેવું પડે છે. તેનાથી દુસાધ્ય કાર્યો પણું સુસાધ્ય કરી શકાય. અને સડાને જાહેર પાડી તેને દૂર કરવાની જરૂર છે. ઘણી વખત એમ લાગે છે કે વધુ વધુ સંસ્થાઓ આ બધું સમજી સમાજના સર્વ અંગેનો પુનરૂદ્ધાર- થતાં લાભને બદલે હાનિ થાય છે તેથી તે બને સમાજની પુનર્ધટના કરવામાં સૌ સુ પોતપોતાનો તેટલી મજબૂત અને સંગીન કાર્ય કરી શકે તેટલી ફાળો આપે-અમારા વિનીત કાર્યમાં સહકાર આપે સંખ્યામાં કરવી. એક જ પ્રકારની સંસ્થાઓ જેમ એજ અમે ઈચ્છી પ્રભુ પ્રત્યે પ્રાથશું કે “સન બને તેમ ઓછી રાખવી; આમ થાય તો એક સમાન સ્કિામ સમાવિત્ત હિન્ત' દ્રવ્યારાગ્ય અને પ્રકારનું કાર્યો વધુ વ્યવસ્થિત અને કાર્યસાધક બને ભાવાગ્ય, બાધિલાભ, ઉત્તમસમાધિ સૌને આપો. છે, આમ કરવામાં ઘણી વખત વ્યક્તિત્વથી અહ૨ સંસ્થાઓમાં સહકાર,
તાને આઘાત પહોંચે છે; પરંતુ બીજ પિતાના દરેક ગામ કે શહેરમાં જ્યાં જ્યાં એક કરતાં વ્યક્તિત્વને નાશ કર્યા વગર વૃક્ષ ઉગાડી શકતું નથી વધુ જન સંસ્થાઓ હેય તે જોપયોગી કાર્યો પિતા એ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવું ઘટે છે. આમ ન બની પોતાના ક્ષેત્રમાં રહી કર્યે જતી હોય તો તે સર્વ શકે તે મુખ્યતઃ એક બીજા પ્રત્યે સહકાર સાધી સંસ્થાઓ વચ્ચે અરસ્પર સહકાર-મેળ પ્રેમ અને એક બીજાની ઉન્નતિમાં પિતાની ઉન્નતિ રહેલી છે શુભ લાગણી હેવાં જોઈએ. એમ જ્યાં ન હોય ત્યાં એ દઢપણે માનીને તે પ્રમાણે કાર્ય કરવામાં ઇષ્ટતા એકનો વિરોધ કરવા જતાં પિતાને હાનિ આડકતરી છે. દરેક શહેરમાં એક કરતાં વધુ જન સંસ્થાઓ રીતે પહોંચે છે એટલું જ નહિ, પરંતુ તે પ્રદેશના આવેલી છે તે સર્વના કાર્યવાહકે ઉપરની હકીકત વાતાવરણમાં વિખવાદ રૂપી ઝેર પેસતાં ત્યાંના સંધ ધ્યાનમાં રાખી પિત પોતાનું કાર્ય પ્રેમ અને આદર iી આખા વૃક્ષને જફા લાગે છે.
ભાવથી સમસ્ત સમાજના એકંદર શ્રેયની ભાવના મુંબઈમાં જોઈએ તે મુખ્ય કેન્દ્રસ્થ સંસ્થા રાખી કરશે.
