Book Title: Jain Satyaprakash 1937 12 SrNo 29 Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad View full book textPage 5
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - અંક ૫ પ્રભુ શ્રી મહાવીરનું તત્વજ્ઞાન [१५] कतिणं भंते! अत्थिकाया पन्नत्ता? गोयमा! पंच अत्थिकाया पण्णत्ता, तंजहां - धम्मत्थिकाए - अधम्मत्थिकाए - आगासत्थिकाए जीवत्थिकाए पोगलत्थिकाए । અર્થ– હે ભગવન, અસ્તિકાયો કેટલા કહ્યા છે. પ્રભુએ કહ્યું હે ગતમ! ૧ ધર્મસ્તિકાય, ૨ અધર્માસ્તિકાય, ૩ આકાશાસ્તિકાય, ૪ જીવાસ્તિકાય અને ૫ પુલાસ્તિકાય; એમ પાંચ અસ્તિકા કહ્યા છે. ત્યારપછી ગતમસ્વામીજીએ છ દ્રવ્યમાં ક્યાં કયાં દ્રવ્યોમાં વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શ છે વગેરે પ્રકને કર્યા છે જેથી પદાર્થોના રૂપી અરૂપીનું, જીવાજીવનું, વ્યાપિ-અવ્યાપિનું, નિત્યાનિત્યનું તથા તેઓના ગુણ આદિનું જ્ઞાન થઈ શકે छ. ते पाई। नीये भुर। छ:___ धम्मत्थिकाए णं भंते ! कति वन्ने कति गन्धे कति रसे कति फासे ? गोयमा! अवण्णे अगन्धे अरसे अफासे अरूए अजीवे सासए अवठ्ठिए लोगदव्वे से समासओ पंचविहे पन्नते, तंजहा-दव्वओ खेत्तओ कालओ भावओ गुणओ, दव्वओ णं धम्मत्थिकाए एगे दव्वे, खेत्तओ णं लोगप्पमाणमेत्ते, काली न कयावि न आसि न कयाइ नत्थि जावनिच्चे भावओ अवण्णे अगंधे अरसे अफासे, गुणओ गमणगुणे । अहम्मत्थिकाएवि एवं चेव, नवरं गुणओ ठाणगुणे। आगासत्थिकाएवि एवं चेव, नवरं खेत्तओ णं आगासत्थिकाए लोयालोयप्पमाणमेत्ते अणंते चेव जाव गुणओ अवगाहणागुणे । जीवत्थिकाए णं भंते ! कति वन्ने कति गंधे कति रसे कइ फासे ? गोयमा अवण्णे जाव अरूबी जीवे सासए अवढिए लोगदव्वे से समासओ पंचविहे पण्णत्ते, तंजहा-दव्वओ जाव गुणओ, दवओणं जीवत्थिकाए अणंताई जीवदव्वाई, खेत्तओ लोगप्पमाणमेत्ते, कालओ न कयाइ न आसि जावनिच्चे, भावओ पुण अवण्णे अगंधे अरसे अफासे गुणओ उवओगगुणे । पोग्गलत्थिकाए णं भंते! कति वण्णे कति गंधे रसे फासे? गोयमा! पंच वण्णे पंच रसे दु गंधे अठ्ठ फासे रूवी अजोवे सासए अवठ्ठिए लोगदव्वे, से समासओ पंचविहे पण्णते तंजहा दव्वओ खेत्तओ कालओ भावओ गुणओ दव्वओ णं पोग्गलत्थिकाए अणताई दव्वाई, खेत्तओ लोगप्पमाणमेत्ते, कालओ न कयाइ न आसि, जावनिच्चे भावओ वण्णमंते गन्ध० रस० फासमंते गुणओ गहणगुणे । अर्थ:-भगवन् ! धारितअयमा व, गंध, २४ मने २५ मांडाय ? गौतम ! તેમાં વર્ણ, ગબ્ધ, રસ અને સ્પર્શ હોતાં નથી. તે અરૂપી અજીવ શાશ્વત અવસ્થિત લેકવ્યાપી દ્રવ્ય છે. તે સંક્ષેપથી દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવ અને ગુણ એમ પાંચ ભેદથી વર્ણવી શકાય છે. દ્રવ્યથી ધર્માસ્તિકાય એક દ્રવ્ય, ક્ષેત્રથી લે કપરિમિત, કાલથી કોઈ પણ વખતે હેતું એમ નહી અર્થાત્ નિત્ય, ભાવથી વર્ણ, ગધ, રસ, સ્પર્શથી રહિત, ગુણથી ચાલવામાં સહાય કરનાર છે. અધર્માસ્તિકાય પણ એવી જ રીતે છે. ફરક માત્ર એટલે જ જુઓ પાનું ૧૬૦] For Private And Personal Use OnlyPage Navigation
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
