________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૭૨] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૩ ધર્માસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાય છે જેને પ દ્રવ્ય માને છે તેમાંનાં બે દ્રવ્ય છે. અને તે અરૂપી દ્રવ્યો છે. રજસ અને તમસૂ જે ચિત્તની વૃત્તિઓ તેની સાથે તેને મેળ સાધ્ય છે તે પણ હાસ્યાસ્પદ લાગે છે. ધમસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાય તે અરૂપી દ્રવ્ય છે. અને પાણી જેમ માછલાને સંચાર કરવાને અપેક્ષાકારણ છે, વટેમાર્ગુને ઝાડ વિશ્રામ આપવામાં જેમ અપેક્ષાકરણ છે તેવી રીતે અનુક્રમે ધર્માસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાય જીવ તથા પુદ્ગલને ગતિ તથા સ્થિતિ આપવામાં અપેક્ષાકારણ છે. છવ તથા પુલમાં જે હલન ચલન અને સ્થિતિ થાય છે તે તેમાંથી (ધર્મ અને અધમમાંથી) મળતાં નથી, તેઓ તો અપેક્ષાકાર છે, બાકી શકિત તે જીવ અને પુદ્ગલની છે. અને જે આપી હોય તે રૂપીને આપી ૫ શી રીતે શકે? જેથી રજસ અને તમસ ગુણ સાથે તેમનો જે ધર્મ અને ધમપણાને સંબંધ લેખક મહાશય બતાવે છે તે જૈનશાસ્ત્રના જ્ઞાનનું અજ્ઞાનપણું સૂચવે છે.
વળી જૈનધર્મને પાયો અહિસા ધર્મ પર રચાયો છે અને અહિંસા તે ચોકખો અધ્યાત્મવાદ છે. તે પછી જેનો સવગુણને માનતા નથી એમ માનવું એ કેવળ બાલીશતા છે.
જૈનોને “સમ” શબ્દ તે જગત જાણીતું છે. એ શબ્દ શું સૂચવે છે? સમ-શાંતિ વડે વિષય કષાયાદિ પ્રમાદને પરિહરવાથી આત્મશુદ્ધિ થાય છે. હવે આત્મશુદ્ધિને ડગલે ને પગલે જે ધર્મમાં સ્થાન હોય, ત્યાં સત્ત્વગુરુની ખામી ગયુવી એ કેવી વિચિત્રતા છે?
બે ક્ષણિકવાદને માનનારા છે. તેઓ આત્માને ન માને તે ચાલી શકે, પરંતુ આત્માને જ્યાં સ્થાન હોય વળી “ ૩ નો પરમMા” આત્મા એ જ પરમાત્મા છે એવું જ્યાં મનાતું હોય તે સત્વ ગુણ વિના કેમ સંભવી શકે ? તેવો વિચાર જ બુદ્ધિબહારને લાગે છે. જેની તે માને છે કે સમજાવી આત્માઓ દેવે કરતાં પણ અધિક સુખ આમુસ્મિક દુનિયામાં ભોગવે છે. બધ્ધની પેઠે બધું દુઃખમ દુઃખમ માનતા નથી. આ સત્ત્વ ગુણ વિના કેમ સંભવી શકે ?
ધ્ધ નિવૃત્તિ માર્ગના પ્રરૂપક છે, એમ ધારી જેનો પણ એકલા નિત્તિ ભાગને કથન કરનારા છે, એવું કેટલાક સનાતન વિદ્વાનોનું માનવું થાય છે. પરંતુ તેઓ તેમાં ભૂલ ખાય છે. વૈદિક ધર્મની પરંપરા જેમ પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ ઉમય માર્ગની પ્રરૂપક છે, તેમ જૈનધમે પણ પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ માર્ગને સદાને પ્રરૂપક છે. જૈન શાસ્ત્ર સ્થળે સ્થળે ઘોષણું કરે છે કે જ્ઞાનવિયાખ્યાં માઃ જ્ઞાન અને ક્યા ઉભયના સાહચયંથી જ મોક્ષ થાય છે. ક્રિયા જ્ઞાન વિના અંધ છે, અને જ્ઞાન ક્રિયા વિના પાંગળું છે. આમ પરસ્પર ઉભયના વેગે જ મોક્ષ મળે છે, એમ લખી પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ માગે બતાવ્યો છે. વળી જેને જે વ્યવહાર અને નિશ્ચય દષ્ટિ પ્રરૂપે છે, તે પણ પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ માર્ગનું આરોપણ કરે છે. માટે યોગ દિવાકરના વાચક બંધુઓ ઉપરની બીના સમજીને સુધારશે અને જૈનધર્મ સંબંધી સત્ય વિચાર સમજશે એવી આશા છે. કોઈ ધર્મ માટે લખવું, તેની આ સ્વાતંત્ર્ય યુગમાં દરેકને છુટ છે. પણ તેના અભ્યાસના પરિપક્વપણાથી લખ્યું હોય તે કોઈને પણ કદી અન્યાય કે નુકશાન થવાનો સંભવ રહે નહિ, અને તે જ લખવાનો આશય સફળ થઈ શકે.
For Private And Personal Use Only
