Jain Dharm Prakash 1937 Pustak 053 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

૨૨૫
અંક " મેં.
ભરત રાજા વિગેરે એક સમતાને આશ્ચય કરીને સુખી કયા કલા ને કદ પ કણકારી અનુષ્ઠાન કરવું પડ્યું ન હતું.
જેમ દીપિકાથી અંધકાર દૂર થઈ, વાગે ચલાય છે તેમ સમતાથી અજ્ઞાન અંધકાર ફર થઈ, મોક્ષમાર્ગે જવાય છે. આત્માના સર્વ ગુણો સમતાની અંદર રહેલા છે.
જેઓ મોહાંધ બનેલા છે તેઓ પોતાના આત્મસ્વરૂપને જોઈ શકતા નથી. તેમના નેત્રદોષને નાશ કરવામાં દિવ્ય સમતા અંજનશલાકારૂપ છે. કહેવાનો આશય એ છે કે જે મનુષ્ય સમતાને પ્રાપ્ત કરે તે, મેહ રહેતા નથી અને તે પિતાના આત્મસ્વરૂપને જોઈ શકે છે.
ક્ષણ વાર ચિત્તને વશ કરી જે સમતા સેવવામાં આવે, તો તેને એવું સુખ પ્રાપ્ત થાય છે કે જે મુખે કહી શકાય તેવું નથી.
જેમ કુમારી સ્ત્રી પતિના ભોગસુખને જાણતી નથી તેમ સામાન્ય જનો અનુભવ કર્યા સિવાય યોગીઓના સમતાના સુખને જાણતા નથી, તેથી સમતાનું સુખ અવર્ણનીય છે.
જ્યારે સમતાને મહાન ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારે સમતાધારી આત્માને કેઈ નમે કે ન નમે, કેઈ સ્તવે કે ન સ્તવે તેને માટે કાંઈ છા રહેતી નથી. તે લેકેના માનની દરકાર રાખતા નથી.
જેમ સૂર્યની કાન્તિ અંધકારને ક્ષીણ કરે છે તેમ જે મનુષ્ય સમતા ગુણને સંપાદન કરે તે તેના કોટી જમેના કર્મો ક્ષણ વારમાં ક્ષીણ થઈ જાય છે.
જેમ જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રરૂપ ત્રણ રત્નોની પ્રાપ્તિથી ભાવજેનપણું પ્રાપ્ત થાય છે તેમ અન્યલિંગ વિગેરે સિદ્ધોને આધાર સમતા જ છે.
જે નય પ્રમાણે વત સમતા ધારણ કરે છે, જ્ઞાનનું ફળ સમતા પ્રાપ્ત થાય છે અને નયમાગને છોડી દુરાગ્રહ કરે તો, સમતા નાશ પામી જાય છે. દાંત-જેમ અગ્નિથી ચંદન ભસ્મ થઈ જાય છે તેમ; તેથી નયાનુસારે સમતા ધારણ કરવી યોગ્ય છે.
સમતા ચારિત્રરૂપ પુરુષના પ્રાણ છે. જો એ સમતારૂપ પ્રાણ ચાલ્યા ગયો તે પછી ચારિત્રનું મરણ થઈ જાય છે. સમતા પ્રાપ્ત કર્યા સિવાય બીજી દોડાદોડી કરવી તે નકામી છે. ચારિત્રનું જીવન સમતામાં જ રહેલું છે. આ તપ, જપ, ધ્યાન વિગેરે જે કાંઈ કણકારી અનુષ્ઠાન કરવામાં આવે છે તે જ એક સમતાનો ત્યાગ કરી કરવામાં આવે તે, ખારી જમીનમાં વાવેલા