________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક છ મ ]. તત્ત્વ નિશ્ચયાત્મક વચન સંગ્રહ.
૨૪૧ ૧૭ સિદ્ધ આત્મા લોકાલે પ્રકાશક છે પણ લોકલાકેભ્યાપક નથી. એક તો સ્વરારીરની
અવગાહના પ્રમાણ છે. જે મનુષ્યદેહે સિદ્ધિ પામ્યા તે શરીરના બીજા ભાગે કણ તેના આત્મપ્રદેશનો ઘન થાય છે એટલે આત્મદ્રવ્ય લોકાલોકવ્યાપક નથી પણ લોકાલોકપ્રકાશક એટલે લોકલકત્તાયક છે. લોકલેકપ્રત્યે આત્મા જ નથી અને કલેક કંઈ આત્મામાં આવતાં નથી. સર્વે પોતપોતાની અવગાહનામાં સ્વસત્તામાં રહ્યાં છે. તેમ છતાં આત્માને
તેનું જ્ઞાન-દર્શન થાય છે. ૧૮ આત્માને અગુરુલઘુ ધર્મ છે. તે ધર્મને દેખતાં આત્મા સર્વ પદાર્થને જાણે છે, કેમકે
સર્વ દ્રવ્યમાં અગુરુલઘુ ગુણ સમાન છે એમ કહેવામાં આવે છે. ૧૯ વર્તમાન કાળની પેઠે આ જગત સર્વ કાળ છે. પૂર્વકાળે ન હોય તે વર્તમાનકાળે
તેનું હોવાપણું હોય નહીં. વર્તમાન કાળે છે તે ભવિષ્ય કાળમાં તે અત્યંત વિનાશ પામે નહીં. પદાર્થ માત્ર પરિણામી હોવાથી આ જગત પર્યાયાંતર દેખાય છે, પણ મૂળપણે તેનું સદા વર્તમાનપણું ( વિદ્યમાનપણું ) છે.
ઈતિશમ્
સુજ્ઞ તત્ત્વજિજ્ઞાસુ ભાઈબહેનોને લક્ષમાં લેવા યોગ્ય
કંઈક સાર-તત્ત્વ ૧ નિશ્ચય ધ્યાન-ધ્યાનમાં એકાગ્રવૃત્તિ રાખીને ઉત્તમ સાધક નિઃસ્પૃહ વૃત્તિવાન એટલે
સર્વ પ્રકારની ઈચ્છાથી રહિત થાય તેને પરમ પુરુષો નિશ્ચય ધ્યાન કહે છે, ૨ ભગવદ્ ગીતામાં અનેક સ્થાને પૂર્વાપર વિરોધ છે તે સૂક્ષ્મ અવલોકનથી
જણાઈ આવશે. ૩ પૂર્વાપર અવિધિ-વિરોધ વગરનું એવું દશન, એવાં વચન તે વીતરાગનાં જ છે. Yષદશનસમુચયની પ્રસ્તાવનામાં મણિભાઈ નથુભાઈએ લખી દીધું છે કે
હરિભદ્રસૂરિને વેદાન્તની ખબર ન હતી. વેદાન્તની ખબર હત તે એવી કુશાગ્ર બુદ્ધિવાળા હરિભદ્રસૂરિ જૈન તરફથી પોતાનું વલણ ફેરવી વેદાન્તમાં ભળત. ગાઢ મતાભિનિવેશથી મણિભાઈનું આ વચન નીકળ્યું છે. હરિભસૂરિને વેદાન્તની ખબર હતી કે નહીં એ મણિભાઈએ હરિભદ્રસૂરિને ધર્મ સંગ્રહણી ગ્રંથ જોયો હોત તે ખબર પડત. હરિ. ભદ્રસૂરિને વેદાન્તાદિ બધાં દર્શનેની (પાણી) ખબર હતી. તે બધાં દર્શનના પર્યાલોચનપૂર્વક તેમણે જેનદર્શનને પૂર્વાપર અવિરોધી પ્રતીત કર્યું હતું એ સૂક્ષ્મ અવલોકનથી જણાશે. પદર્શનસમુચ્ચયન ભાષાન્તરમાં દોષ છતાં તે ભાષાન્તર ઠીક કર્યું છે, તે સુફશુળ જાણકારવડે સુધારી શકાય તેમ છે. 4 વર્તમાન કાળમાં ક્ષયરોગ વિશેષ વૃદ્ધિ પામ્યો છે અને પામતો જાય છે એનું મુખ્ય કારણું બ્રહ્મચર્ય—પાલનની ખામી, આળસ-નિરુદ્યમતા અને વિષયાદિકની આસક્તિ છે. યોગ-નિવારણનો મુખ્ય ઉપાય બ્રહ્મચર્ય સેવન શુદ્ધ સાત્વિક આહારપાન અને નિયમિત વર્તન છે. (તેવા રોગીને ઉક્ત સુચના કરવી જરૂરની છે).
For Private And Personal Use Only
