Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 06

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

ど
નું ધમ પ્રકાશ
ભાવાર્થ :-અશુચિથી ઉત્પન્ન થયેલા, ૫શુચિથી વૃદ્ધિ પામેલા અને અન્યને ! અપવિત્ર કરનારા એવા દેહના અનુચિ ભાવ દરેક સ્થાને ચિતવવા. ૧૫૫
વિપવિત્ર વસ્તુને પણ અપવિત્ર કરી નાખવાનું શરીરમાં સામર્થ્ય - શક્તિ છે, અર્થાત્ ક, ચન્તન અને કેશરાકિ સુગંધી પવિત્ર પદાર્થો પણ આ દેહના સંસર્ગથી અપવિત્ર-દુર્ગંધવાળા બની જાય છે એ દેખીતી વાત છે. તેમજ આ દેહનું આદિ કારણ પિતાનુ વીર્ય અને માતાનુ રૂધિર અને પછીનુ કારણ માતાએ કરેલા આહાર:રસહરણી વાટે આવેલા તેનું આસ્વાદન એ મને કારણે અ શુચિમય છે, તેથીજ તેના કાર્ય રૂપે થયેલા-નિપજેલા આ દૈડુ પણ અશુચિમય છે. એમ શરીરના પ્રત્યેક અવયવે ચિન્તવન કરવું, અર્થાત્ દેહમાં સર્વત્ર ચામડીથી ઢાંકેલી વિવિધ પ્રકારની અશુચિજ ભરેલી છે. આવી સતત ભાવનાથી આ દેહ ઉપર મૂર્છા-મમતા થતી અટકે છે. ૧૫૫
હવે શાસ્ત્રકાર સસાર ભાવના આશ્રી સ્વરૂપ નિવેદન કરે છે.
माता भूत्वा दुहिता भगिनी भार्या च भवति संसारे । व्रजति सुतः पितृतां भ्रातृतां पुनः शत्रुतां चैव ॥ १५६ ॥ ભાવાર્થ:-—માતા થઇને પુત્રી, હૅન, અને ભાર્યા
આ સંસારને વિષે થાય છે, તેમજ પુત્ર થઈને પિતા, ભાઇ અને શત્રુ પણ થાય છે. ૧૫૬
વિ—સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં પ્રાણીઓની જે એક વખતે માતા હોય છે તેજ પાછી કર્મ પરવશતાથી પુત્રી, લિંગની અને ભાર્યા પણ થાય છે તા એક વખતે જે પુત્ર થયા હાય તેજ પુન: કર્મયોગે પિતા ભાઇ અને શત્રુ પણ થવા પામે છે. તેથી આ ચરાચર જગતમાં સર્વે જીવા અરસપરસ પિતાપણે, માતાપણું, પુત્રપણે, અને શત્રુષણે પણ અનેકધા સબંધમાં આવી ગયેલા જાણવા. આ ભાવનાના સતત્ અભ્યાસયેાગે અમુક ઉપર રાગબુદ્ધિ અને બીજાની ઉપર દ્વેષબુદ્ધિ ર હેતી હાય તે શાન્ત થઇ જવા પામે ઇં. ૧૫૯
હવે શાસ્ત્રકાર આશ્રવ ભાવનાનું સ્વરૂપ નિવેદન કરતા સતા કહ્યું છે. मिथ्याष्टिरविरतः प्रमादवान् यः कपायदण्डरुचिः ।
तस्य तथावकर्मणि यतेत तन्निग्रहे तस्मात् ॥ १५७ ॥
ભાલાઃ—જે પ્રાણી મિથ્યાદષ્ટિ, અવિરતિ, પ્રમાદી અને કષાય તથા ચેાગને વિષે રૂચિવત છે તેનામાં કર્મ ના પ્રવાહુ ચાલ્યે! આવે છે, તે માટે તેને નિરાધ કરવા યત્ન કરવા. ૧૫૭