________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેને તમે પ્રકાશ સાધારણ પ્રાણને વધ થઈ જાય તે પણ તે કંઈ લેખવતા નહિ. આથી ધીરે ધીરે પાપનો વધારો થતાં આપોઆપ તેની બુદ્ધિ સૈદ્રપણાને પામી, અને શસ્ત્રના સંબંધથી હિંસારૂપ મા રદ્રકર્મ કરવા લાગ્યા. ધર્મનો વંસ કરી, દયા શાંતિને તજી દીધી ને તપશ્ચર્યાં છેડી ઉન્મત્ત થઈ ઈચ્છામાં આવે તેમ વિચારવા લાગ્યા. આમ કરતાં છેવટે તેના સર્વ સત્કર્મોનો નાશ થવા ઉપરાંત તે અંત સમયે નરકવાસ પામ્યા. આવો શસ્ત્રસંગતિનો દુપ્રતાપ છે અને તેમાં કાંઈ પણ આશ્ચર્ય નથી. કેમકે જેમ કાઈને અગ્રિના સોગથી વિકાર થાય છે તેમ પુરૂષને શસ્ત્રના સંગથી વિકાર થાય છે. આ સઘળું હું આપને સ્નેહ તથા અતિ માનને લીધે યાદ કરાવું છું, આપને ઉપદેશ આપતી નથી.”
સતી સીતાના આ શબ્દો બહ મનન કરવા યોગ્ય છે. શાસ્ત્રના સંગથી પણ બુદ્ધિમાં આટલો વિકાર થાય છે અને સ્થળ હિંસામાં પ્રવૃત્તિ થાય છે એ બહુ સમજવા ચોગ્ય છે. આ પ્રાણું નિમિત્તવાસી છે. એને સારાં નિમિત્તો મળે તો એ શુભ માગે પ્રવર્તન કરે છે અને નિકૃષ્ટ પ્રસંગો મળે તો તે નીચે ઉતરી જાય છે. તમે તાસીર, સેબતે અસર” એ જાણીતી કહેવત છે. ભાવદયાના પ્રસંગમાં પણ એ પર ભાવમાં રમણ કરતો હોય તે તેની અસર તેના પર થયા વગર રહી શકતી નથી. આથી સંગે જેમ બને તેમ સુધારી લેવા.
આ હકીકતનું સમર્થન કરવા માટે પાતંજળગદર્શનમાં એક વાત કહી છે તે બરાબર બેસતી આવે છે તે વિચારી જઈએ. પાંચ નિયમમાં અહિંસા નિયમ પ્રથમ છે. જીવ વધને સર્વથા ત્યાગ કરતાં આ નિયમમાં પ્રગતિ થતી જાય છે અને તેથી છેવટે એટલી શાંતિ આવી જાય છે કે, જીવહિંસા નહિ કરનારનું વાતાવરણ પણ હિંસા વગરનું થઈ જાય છે. તત્ર રવજી વાતિ તરસન્નિશ વૈરા
એક ઉત્તમ મનુષ્યમાં અહિંસા જ્યારે પ્રતિષ્ઠા પામે-સ્થિર થઈ જાય ત્યારે તેની આજુબાજુમાં પણ વૈરને ત્યાગ થઈ જાય છે. અહિંસાનું વાતાવરણ તે એટલું બધું ફેલાવી શકે છે. તેની નજીકમાં કઈ પ્રાણું હિંસા કરતું નથી એટલું જ નહિ પણ કુદરતી વૈર પણ ભૂલી જાય છે. તીર્થકર મહારાજના સમવસરણના ત્રીજ ગઢમાં જનાવરો બેસે છે તેમાં બિલાડી અને ઉંદર, સિંહ અને હરણ, નળીયો અને સપ સર્વ સાથે બેસે છે પણ તેમને અરસ્પર વેરની જાગૃતિ થતી નથી. અમને આ બાબતમાં જરા પણ અતિશયોક્તિ લાગતી નથી. કારણ કે કોઈ અત્યંત શાંત ત્યાગીના પ્રસંગમાં આવવાનું બનશે તો વાંચકોને પણ જણાશે કે જ્યારે એમની પાસે બેસ વામાં આવે છે ત્યારે તે આપણી સાથે વાત કરતા હોય કે ન હોય તો પણ જાણે એ પ્રસંગે આપણા મન ઉપર એક પ્રકારની શાંતિ આવી જાય છે, મનમાં જે ગડબડાટ સંસાર
For Private And Personal Use Only
