________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુ:ખિતેવુ કુરૂ દયામ્..
"
આ પ્રમાણે હાવાથી જેમ બને તેમ દુ:ખી ઉપર દયા લાવી ભવિષ્યમાં કોઈને થનાર દુ:ખને પણ ખ્યાલમાં લઈ શારીરિક કે માનસિક દુ:ખ ન થાય એમ વવાની સર્વાંની ક્જ છે. આ માખતમાં ખરાખર દૃઢ રહી શકાય તે માટે હિંસાના પ્રસંગાથી જ દૂર રહેવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે, જેથી અહિંસાના નિયમ ખરાખર પળી શકે. વાલ્મીકિ રામાયણના અરણ્યકાંડના નવમા સમાં રામ જે વખતે ધનુષ્યના ટંકાર કરતા દંડકારણ્યમાં ચાલ્યા જાય છે ત્યારે સીતા યાગ્યશબ્દોમાં પોતાના પતિને કહે છે કે- હું નરસિંહ ! પુરૂષને મેહુને લીધે પારકા પ્રાણના નાશ કરવા રૂપ જે ભયંકર વ્યસન પ્રાપ્ત થાય છે, તે આપને પ્રાપ્ત થયુ છે, તેથી હે શૂરવીર ! દંડક વનને વિષે વિચરવું મને રૂચતુ નથી. તેનુ કારણ એજ કે શસ્ત્ર ધરેલા તમે અન્ને બાંધવ, વનમાંના અનેક પ્રાણીએ ઉપર તેના ઉપયાગ કરશે. અગ્નિની પાસે પડેલા કાષ્ટ જેમ અગ્નિના તેજ-મળને વૃદ્ધિ પમાડે છે, તેમ ક્ષત્રિયને પણ પાસે આવેલું ધનુષ્ય તેના તેજ અને બળને અધિક વૃદ્ધિ પમાડે છે. શસ્ત્ર શાંતને કશ્રી મનાવે છે ને મદ પુરૂષને વીર કરી મૂકે છે. શસ્ત્રના સંગથી પુ યવાન્ પુરૂષ પણ અધઃપતન પામે છે. એ સબંધે એક ઇતિહાસ કહું તે સાંભળે:
For Private And Personal Use Only
૧૯૩
''
“ પૂર્વે એક પવિત્ર અને શાંત વનને વિષે એક સત્યવાદી તપસ્વી રહેતા હતા. એની તપશ્ચર્યાંનુ ખળ એટલુ વૃદ્ધિ પામ્યું કે જેને લીધે સમગ્ર દેવતાઓ બહુ અકળાવા લાગ્યા અને વિચારવા લાગ્યા કે હવ્વુ પણ જો એ તપસ્વી પાતાનુ તપ ચાલુ રાખશે તે આપણા અધિકારમાંના કોઇ મેટા અધિકાર સંપાદન કરી આપણી હેલના કરશે, માટે કાઇ પણ પ્રકારે તેના તપમાં વિગ્ન નાખવું. તેમણે એ ખાખત ઇંદ્રને વિનતિ કરી. દેવતાએની વિનંતિથી શચિપતિ ઈંદ્ર તુરત એક લડવૈયા (યાદ્વા)નું સ્વરૂપ લઈ હાથમાં ઉત્તમ ખડ્ગ ધારણ કરીને તે તપસ્વી આગળ આવ્યા ને તેને પોતાનું ખડગ આપી ‘હું આવું ત્યાં સુધી કૃપા કરી આ મારૂં ખડ્ગ આપ થાપણુ રૂપે સાચવા’ એવી રીતે કહીને ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા. એ ખડ્ગ તપસ્વીના આશ્રમમાં રહ્યું અને તપસ્વી વચને બંધાયલા હેાવાથી તે ખડ્ગરૂપી થાપણનુ ઘણી કાળજીથી રક્ષણ કરવા લાગ્યું. આશ્રમમાં કોઇ આવીને તેને ઉપાડી જાય તેવા ભયથી તે ખડ્ગને એક ઠેકાણે આશ્રમમાં ન મૂકતાં પાતે વનમાં જ્યાં જાય ત્યાં સાથે લઇ જાય, ફળ, મૂળ, સમિય વિગેરે લેવા માટે જરા બહાર જાય તે પણ તેને સાથે લીધા વગર ય નહિ. આવી રીતે તેને શત્રુની સંગત લાગવાથી અનાયાસેજ તે શસ્ત્રના ઉપચાગ કિદે કંઠે તેનાથી થઇ જવા લાગ્યા અને ધીરે ધીરે વનસ્પતિ, વૃક્ષની ડાળીએ, ઝાંખરાંઓ વિગેરે ઉપર તેને ચલાવતાં સહજ રીતે તેની બુદ્ધિ કંઠાર થતી ગઈ. પછી તેા તે ખડ્ગથીજ તેણે સઘળું કામ લેવા માંડયુ અને તેમ ફરતાં વખતે કઈ
