Jain Dharm Prakash 1915 Pustak 031 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જ્ઞાનસી ચૂત્ર વિવરણમ.
૨૪૬ अचिन्त्या कापि साधूनां, ज्ञानसारगरिष्ठता ॥ નથીષ્યમેવ સ્થા–રાવતા રા ર || ૮ |
ભાવાર્થ-જ્ઞાનસારથી ગુરૂ (ભારે વજનવાળા ) હોવા છતાં સાધન ઊંચી ગતિજ પામે છે. કદાપિ નીચી ગતિમાં જતાજ નથી એ આશ્ચર્ય છે. કેમકે ભારે વજનવાળી વસ્તુ તો સ્વાભાવિક રીતે નીચેજ જવી જોઈએ, અને આમાં તે એથી ઉલટું જ બનતું દેખાય છે. ૮
क्लेशक्षयो हि मंडूक-चूर्णतुल्यः क्रियाकृतः ॥
दग्धतच्चूर्णसदृशो, ज्ञानसारकृतः पुनः ।। २ ।। ભાવાર્થ-જ્ઞાન વિના શુષ્ક ક્રિયાથી માત્ર નામનોજ (લેશમાત્ર ન9 ) 'કલેશ-ક્ષય થાય છે અને જ્ઞાનસારની સહાયથી તે સમૂળગો કલેશનો ક્ષય થઈ શકે છે. ૯, - ज्ञानपूतां परप्याहुः, क्रियां हेमघटोपमां ॥
युक्तं तदपि तद्भावं, न यद्भग्नापि सोज्झति ॥ १० ॥ ભાવાર્થ-જ્ઞાનયુકત ક્રિયા સોનાના ઘડા જેવી છે, એમ વેદવ્યાસાદિક કહે છે તે વ્યાજબી છે. કેમકે કદાચ તે ભાગે તૂટે તો પણ તેમાનું સેનું તો જાય નહિ, ફકત ઘાટ ઘડામણ જાય. તેમ કદાચ કર્મવશાત્ જ્ઞાની કિયાથી પતિત થઈ જાય તોપણ તક્રિયા સંબંધી તેની ભાવના તો નષ્ટ થઈ જતી જ નથી. ૧૦
ક્રિયા જ્ઞાનં, જ્ઞાનશૂન્યા જ વા સિા |
નોરંત જ્ઞાં, માનુરીયાતપારિવ | ?? || ભાવાર્થ_ક્રિયાન્ય જ્ઞાનમાં અને જ્ઞાનશન્ય ક્રિયામાં જેટલો સૂર્ય અને ખજુવામાં આંતરો છે તેટલેજ આંતરો છે. અર્થાત્ કિયારહિત ભાવનાજ્ઞાન સૂર્ય સમાન છે અને જ્ઞાનશૂન્ય શુષ્ક ક્રિયા માત્ર ખજુવા જેવી છે. ૧૧
चारित्रं विरतिः पूर्णा, ज्ञानस्योत्कर्ष एव हि ॥
જ્ઞાનાતન દવારોના II ૨ | ભાવાર્થ—વિભાવથી સંપૂર્ણ વિરમવારૂપ યથાર્થ ચારિત્ર પણ વિશિષ્ટ જ્ઞાનનું જ ફળ છે એમ સમજીને એવા ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રની સિદ્ધિ માટેજ સંયમથી અભિન્ન એવા નિર્વિકલ્પ જ્ઞાનમાર્ગમાં દૃષ્ટિ દેવી જોઈએ; અર્થાત્ જેથી સંયમની પુષ્ટિ થાય એવાજ જ્ઞાનગને અભ્યાસ પ્રમાદરહિત કરવા જોઈએ. સંપૂર્ણ જ્ઞાન અભ્યાસથી સહજ ચારિત્ર સિદ્ધ થાય છે. ૧૨ * ૧૬ઃખ ૨ એકાતક અને આત્યંતિક, સર્વયા ૩ તફાવત ૪ પરભાવ,