________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
રાનસાર સૂત્રની રચના કરી છે. આ ગ્રંથમાં શાન્ત રસનીજ પ્રધાનતા હોવાથી તે રસજ્ઞ પંડિતને અભીષ્ટજ થશે. કેમકે સર્વ રસમાં પ્રધાનરસ શાન્તરસજ છે અને તે રસની પ્રાપ્તિ અને સિદ્ધિથીજ આત્મા નિરૂપાધિક સુખ પામી શકે છે. ૧૭
આ અપૂર્વ અને અતિશય ગંભીર ગ્રંથનું રહુસ્ય યથામતિ નિરૂપણ કરતાં જે કંઈ પુણ્ય ઉપાર્જન થયું હોય તેવકે આ લેખકને તથા શ્રોતાજનોને પવિત્ર શાન્તરસની પુષ્ટિ થાઓ ! તથાસ્તુ ! શુભ યાત્ સર્વ સત્વાનામ્.
ગ્રંથકારના મૂળ આશયથી અને શાસ્ત્રશૈલીથી મતિમંદાદિક દેષવડે જે કંઈ વિરૂદ્ધ લખાયું હોય તે માટે મિથ્યાદુકૃતપૂર્વક સહુદય સજજનને નિવેદન કે, પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં જે કંઈ ખલના થયેલી જણાય તે જણાવી ઉપકૃત કરશે તો તે અન્ય પ્રસંગે સુધારી શકાશે અને જે કંઈ રહસ્યાર્થી પરિફુટ થયેલો જણાય તે આત્માથીપણે અન્ય અર્થજનોને સમજાવશો તો મહાન લાભ હાંસલ થઈ શકશે. ૧૭
વિવેચન—આ વિભાગનું વિવેચન લખવાની કિંચિત્ પણ અપેક્ષા નથી છતાં તેમાં શું શું છે તે બતાવવાને મિષે અત્ર કાંઈક લખ્યું છે.
પ્રથમના પાંચ કલેકમાં જે જે નામના ૩ર અદકે આવ્યા છે તે તે ગુણવાજ આ જ્ઞાનસારનું સમ્યગ આરાધના કરી તેના ફળરૂપ મેક્ષને પ્રાપ્ત કરી શકે એમ કહ્યું છે. તે આ પ્રમાણેક-૧ પૂર્ણ, ૨ મગ્ન, ૩ સ્થિર, ૪ અહી, ૫ જ્ઞાની, ૬ શાંત, ૭ જિતેંદ્રિય, ૮ ત્યાગી, ૯ કિયાપર ૧૦ તૃપ્ત, ૧૧ નિર્લેપ, ૧૨ નિઃસ્પૃહ, ૧૩ મુનિ, ૧૪ વિદ્યાવાન, ૧૫ વિવેકી, ૧૬ મધ્યસ્થ, ૧૭ નિર્ભય, ૧૮ અનાત્મશંસી, ૧૯ તત્વષ્ટિ, ૨૦ સર્વસમૃદ્ધ, ૨૧ કર્મવિપાકધ્યાતા, ૨૨ ભદ્વિગ્ન, ર૩ લોકસંજ્ઞાવિનિમુક્ત, ૨૪ શાસ્ત્રદ, ૨૫ નિપરિગ્રહી, ૨૬ શુદ્વાનુભવી, ર૭ યોગી, ૨૮ નિયાગી, ર૯ ભાવાર્ચક, ૩૦ સ્થાની, ૩૧ તપસ્વી અને ૩૨ સર્વનયાશ્રયી–એવા મુનિજ આ અષ્ટકમાં બતાવેલા સ્પષ્ટ નિણંકિત તત્વને પામીને મહોદયવાળા શાનના રહસ્યને પ્રાપ્ત કરે છે. આ ગ્રંથનું જ્ઞાનસાર નામ કર્તાએ અનેક પ્રકારે સાર્થક કરેલું છે. શ્રી જિનેશ્વરે બતાવેલા જ્ઞાનને સાર આ ગ્રંથમાં સંગ્રહિત કરેલ છે તે જેમ જેમ વાંચે ને વિચારે તેમ તેમ વિશેષ લક્ષ્યગત થઈ શકે તેમ છે.
છઠ્ઠા સાતમા લોકમાં આ જ્ઞાનસારના ફળની વિવક્ષા કરી છે. તેની પ્રાપ્તિ કરનારને જીવન્મુકત તેમજ મોહકદનામુકત ઓળખાવેલ છે. ત્યારપછીના પાંચ લોકમાં પણ તેને અનુસરતું જ કથન છે. તથાપિ તેના પ્રથમ કલેકમાં જ્ઞાન. સારથી ગુરૂ થયેલા ભવ્યાત્માઓ અધોગમનને બદલે ઉર્ધ્વગમન કરે છે તે આશ્ચર્ય જણાવ્યું છે. કારણકે આ જ્ઞાનસારને પ્રાપ્ત કરનારા પ્રાણીની કદાપિ અધોગતિ
For Private And Personal Use Only
