Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

૧૦:
જૈનધમ પ્રકાશ.
વિવેચવા રાજા ચક્રવર્ણાદિક હોય છે કે દિ તે ભૃકુટિ વાંકી કરીને કોઇ પર્વતને તોડી પાડવા ઇછે, કે તેવા હુકા કરે તે તેના સેવકો અલ્પ કાળમાં મોટા પતિને પણ તેડી નાખી સપાટ જમીન કરી નાખે છે. અવા બળવાન રા એ પણ ત્યરે કર્યાં વિપરીત થાય છે ત્યારે રાજ્યથી ભ્રષ્ટ થાય છે. અન્ય રાજા તેના રાજ્યના માલેક થાય છે. પહેલા રાતને ભાગી જવુ પડે છે અને તેવી સ્થિતિમાં અજ્ઞાતપણે ભટકતાં કેટલીક વખત ભિક્ષા પણ મળી શકતી નથી અને ભૂખ્યા સુઈ રહેવું પડે છે. અકબર બાદશાહના ભયથી પત્તામાં પરિભ્રમણુ કરનાર પ્રતાપ રાણાને કેટલીક વખત અન્ન વિનાની સ્થિતિને પણ અનુભવ કરવા પડ્યા છે. બાદશાહુને પણ નચ્યુન આપનારની કર્મના વિપરીતપણાથી વી સ્થિતિ થયેલી છે. આવા આધુનિક ગતિશ્ચિક દ્રષ્ટાંત છે. એવા પૂર્વકાળના પશુ અનેક દૃષ્ટાંતા છે. તાત્પર્ય એ કે કર્મ પાસે જીવ રાંક છે. ’ ૨. જ્ઞાતિનાથનોવ, વછુટ્યા || ક્ષાત્રુંજોડવાના થા--છત્રછન્નતિમંતઃ ॥ ૐ ||
*
ભાવાર્થ----ઉત્તમ જાતિ અને સારી ચતુરાઇ રહિત છતાં, અત્યતે અનુકુળ કના ચગે ક્ષણવારમાં રાંક સરખા પણ એકછત્ર રાજય પામે છે. પ્રબળ પુન્યના ઉદય થયે છતે ભીખારી જેવા મસ પણ વિશાળ રાજ્યદ્ધિવાળા રાજ થઇ પડે છે. ૩.
વિવે-ઉપરની ગાથામાં કહેલી હકીકતથી વિપરીત હકીકત આ ગૌ થામાં દર્શાવી છે. આ લાકમાં કહે છે કે શુભ કમના ઉદય થાય ત્યારે એક રંક હોય તે પશુ એકછત્ર રહવાળા એટલે માટે ધુધર ચક્રવર્તી રાળ થાય છે. આને માટે શાસ્ત્રમાં અનેક દષ્ટાંતા છે. જીઆ પરભવમાં કે ભિક્ષક હતા તેપણુ એક દિવસના ચારિત્રના આરાધનથી સંપ્રતિ રાજા થયે, કે જેની ત્રણ ખંડમાં આજ્ઞા પ્રવતી. તેમજ સિદ્ધરાજ જયસિહુના ભયથી જ્યાં ત્યાં ભટકતા કુમારપાળને અશુભ કર્મોદય પૂરું થયે ત્યારે તે સિદ્ધરાજનીજ ગાદી પર આવ્યા અને અઢાર દેશના રાળ થયા. રાત્રે દયા ધર્મ એવા પ્રવર્તાવ્યું કે જેવા ભગવતના વિદ્યમાનપણામાં શ્રેણિક રાજા જેવા ભક્ત અને પ્રતાપી રજૂઆ પણ પ્રવર્તાવી શકયા નહોતા. આ બધા શુભ કર્મૌર્યના પ્રભાવ છે. પ્રાચીન દાંતા આ વિષયને લગતા જેટલા જાઇએ તેટલા મળી શકે તેમ છે; પરંતુ લેખ વધી જવાના ભયથી અહીં આપવામાં અાવતા નથી. ૩. fut પં ચાંદ દેઘા મધૃવત पात्यादितिया का रवि योगिनः ॥ ४ ॥