Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

સમ્યકત્વ રત્ન-એક અત્યાવસ્યક ગુણુ,
૧૦૯
જેટલું જ્ઞાન મેળવી પછી તેની પરિચર્ચા-સેવા-આરાધના કરવી જોઈએ. મી. એ. કે એમ.એ. થનારની શરૂઆત ઇંગ્રેજી અક્ષરજ્ઞાનથી હોય છે. એવી શરૂઆત કર્યાં વગર યુનિવર્સિટીના રજિસ્ટાર પાસે કોઇ જઈ બી. એ. કે એમ. એ. પદની માગણી કરે એ જેટલું હાસ્યાસ્પદ અને વ્યય થાય છે તેટલું જ પ્રભુ પાસે મોક્ષપદ માટે આપણી માગણીના સબંધમાં સમજવું'. તેથી મોક્ષ જેવુ અત્યુપદ પ્રાપ્ત કરવા માટે આપણી શરૂઆત ચગ્ય રીતે થવી જેઈએ એ સૂચિત થાય છે. એ રીતિએ ક્રમ જ્યાં સુધી આપણે જાગુતા નથી ત્યાં સુધી આપણે મેક્ષનગર જવાના રાજ્યમાર્ગ-સીધી સડક ઉપર હુણ્યાજ નથી પખ્તુ છીંડીમાર્ગ -ગલ્લી ગૃચી કે કેડીમાં અટવાયા કરીએ છીએ-ભૂલા પડી ભટકીએ છીએ. એમ ઇનગરે કયારે પહોંચાય ?
,
ગુરૂપદ પ્રાપ્ત કરવા ઇચ્છતાર શિષ્યને ગુરૂમાં, રાજ્ય પદની પ્રાપ્તિ ઇચ્છક કુમારને રાહમાં અને નિરંગી થવા ઇચ્છનારને વેદ્યમાં તે આપેલા આષ ધમાં જેમ વિશ્વાસ રાખવા પડે છે; તેમ બેક્ષપદના જીજ્ઞાસુ મનુષ્યને આત્મામાં વિશ્વાસ રાખવો પડે છે, એ વિશ્વસ-પ્રતિતી-શ્રદ્ધાન-રૂચિ-પ્રીતિને સમ્યકત્વ કહે વાય છે અને અને મેળવવાની જીવને પહેલ વહેલી જરૂર છે. એ માટે કહ્યું છે કે તચાર્યશ્રદ્ધાનું સમ્પર્શનમ્ ' એટલે આત્મતત્ત્વ-જીવદ્રવ્યમાં શ્રદ્ધા રાખવી તેને સમ્યકત્વ કહીએ. એ શ્રદ્ધા થાય તે સાથે તેને અનાત્મતત્ત્વ-અજીવદ્રવ્યની શ્રદ્ધા થાય છે, કેમકે અજીવનું સ્વરૂપ સમાય તેજ આ છત્ર છે અને આ અજીવ છે એવુ વેદજ્ઞાન થઇ શકે અને એ થાય એટલે નવું તત્ત્વની શ્રદ્ધા થઇ ગયેલી સમજવી. કારણ કે જીવ અને અજીવ તત્ત્વમાં શેષ તત્ત્વને અંતર્ભાવ છે, ષડદ્રવ્ય પણ જીવ અને અજીવજ છે. આથી એમ સૂચિત થાય છે કે સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ કરવા ઇચ્છનાર જ્યે તત્ત્વજ્ઞાન મેળવવા સારા પ્રયત્ન સેવવા જોઇએ. નવ તત્ત્વના અભ્યાસ કરતાં અજીવ તત્ત્વને પ્રસગે ધર્માસ્તિકા યાદિ પાંચ દ્રવ્યનું જ્ઞાન થાય અને ખ'ધ તત્ત્વને અંગે અષ્ટકર્મનું જ્ઞાન થાય છે, જેની વિશેષતા અને સ’ગીના કર્મ ગ્રંથના અભ્યાસથીથાય છે. એટલે ટુંકામાં કરીએ તો દ્રવ્યાનુયોગનું જ્ઞાન મેળવવુ એ સમ્યકત્ત્વ પ્રાપ્તિમાં પ્રથમ પદ ધરાવે છે. એ જ્ઞાન પછીજ આત્મશ્રદ્ધા સુદૃઢ થાય છે. પછી તે જીવ કયારે પણ પ્રાપ્તપથી યુક્ત થતો નધી કહ્યું પણ છે કે સવાર નવ પથથ્થુ નો નાળ તરત નાઇ સમ્માં ' જીવાદિક નવ પદાર્થને જે જાણે તેને સમ્યક્ત્વ હોય. આથી સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ પહેલાં જ્ઞાનની કેટલી બધી આવશ્યકતા છે તે સમજી શકાય છે. જો કે શાસ્ત્રમાં નવતત્વને જાણું ન હોય પણ ભાવપૂર્વક શ્રદ્ધા રાખે તે એવી રીતે જે તીર્થંકરાએ પ્રરૂપ્યુ છે તેજ શંકારહિત પણે ખરૂ છે' એને પણ સમકિત
f