________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
કહ્યું છે, તથાપિ પાકી શ્રદ્ધા થવા માટે આપ્તપ્રણીત શાની સત્યતાનું શંકા વગર નિર્ધારણ થાય તેટલા પણ કાનની આવશ્યકતા રહે છે કે જેનું પ્રમાણ સામાન્ય નથી.
શુદ્ધ દેવ ગુરૂ અને ધર્મની પરીક્ષાપૂર્વક સહણ કરવી એ સમ્યકૃત્વ કહેવાય છે વ્યાખ્યાનું કહે તપાસીએ. રથલ દષ્ટિથી વિચારતાં અરિહતા વીતરાગ તે દેવ, પંચ મહાવ્રત પાળક મુનિરાજ તે ગુરૂ અને તેઓને પ્રરૂપેલે અહિં મુખ્ય ધર એ તત્રયની પરીક્ષા કરવી; બાદ તે ઉપર વિશ્વાસ છે "
તે સમ્યકત્વ કહેવાય એમ કહ્યું છે. આથી પણ માત્ર સામાન્ય રીતે શ્રદ્ધા રાખવાની નથી પણ તે અગાઉ યોગ્ય પરીક્ષા કરવાનું પ્રાપ્ત થાય છે એમ રામજાય છે. અને તેથી શુદ્ધ દેવ, ગુરૂ અને ધર્મનાં લક્ષણે શું ? એનું જ્ઞાન મેળવી જગતુમાં વિધાન અનેક દેવ, ગુરુ અને ધર્મમાંથી તેવાં લક્ષણવાળા વ, ગુરૂ અને ધર્મ શોધી કાઢવાની ફરજ ઉભી થાય છે. એ ત્રણની પ્રાપ્તિ
જીવને સુમાગે ચડાવામાં ઉપયોગી થાય છે. બાદ તેની સમ્યગ ઉપાસનાથી જીવ નિરા તત્વથ સમજે છે. અતિ પ્રભુ પોતે વિદ્યમાન હોય એમને દેવ કહે કે ગુરૂ કહે અથવા એમને વિરહ મુનિરાજ શુદ્ધ પ્રરૂપણ કરે એ મને ગુરૂ કહે કે દેવ કહે. આપને તે એ બેમાંથી ગમે તેનું કથન સરખુ જ ઉપકારક છે. એ જે ધર્મરૂપ પ્રરૂપે એમાં મુખ્ય લય-હેતુ આત્માને નિરાવરણું કરવા
જ હોય છે. એટલે આત્માની નિરાવરણ દશા તે ધર્મ, એના પ્રરૂપક ગુરૂ તે પનું અમુક ગુણધારક આત્મા અને વીતરાગ પ્રભુ દેવ તે પણ આત્મા એરહે એ ક નો સમાવેશ આત્મામાં જ થાય છે. એ નિશ્ચય રત્નત્રયી કહેવાય છે. એટલે આત્મામાં શ્રદ્ધા રાખવી એ અંતે પ્રાપ્ત થાય છે
દ્રવ્યાનુયોગનું સ્વરૂપ નિરૂપણ જે રીતે કરેલું છે એ વિચારવાથી એ નિરૂપણ કરનારા સમર્થ જ્ઞાનીઓ ઉપર ત્વરિત શ્રદ્ધા બેસે તેવું છે. એ મને એ નિરૂપણ કરવા કાંઈ શુદ્ર સ્વાર્થ નહિ. એની ગંભીરતાનો વિચાર કરતાં સહજ સમજી શકાય છે કે નવલકથાઓ પડે કદ્વિપત વિચારોની રચના એ નથી કે દાદા પહેરના ગપ હાંકયા નથી પણ યથાસ્થિત જે વસ્તુ સ્વરૂપ છે તેજ કહેવું છે. એ કથન સામાન્ય નથી પણ અતિ દુર્ઘટ અને સમજતાં મુશ્કેલી નડે કરવું છે. સમર્થ જ્ઞાન વિના એનું કથન તદ્દન અશક્ય-નહિ બને તેવું છે. એથી કરે એ અપ્રતિપતી જ્ઞાનધાક હતા, એ ધેય ઉપસ્થિત થાય છે. જગતમાં છોક એક કરતાં ચઢીયાતા રાનવાળા પુરૂ નેવામાં આવે છે; એથી જેનાથી અધિક જ્ઞાન કેઇનું નથી એવા પૂર્ણ રાનીએ પણ હવે એગ્ય છે એમ વિચારતાં સમજી શકાય છે. એટલે દ્રવ્યાનુયોગનું જ્ઞાન સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિમાં બહુ ૫૧ છે એ આથી ફલિત થાય છે.
For Private And Personal Use Only
