Hetubinduno Parichaya

Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf

Page 3

૮૬ ]
દર્શન અને ચિંતન
લેવું એ બહુ જ અધરું અને સમયસાધ્ય હતું, પણ મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજીએ અતિશ્રમે અને લાંબે ગાળે એના ઉપરથી કાગળ ઉપર એક સુંદર અને સુપ દેવનાગરી અક્ષરમાં પ્રતિલિપિ કરી આપી. એ પ્રતિલિપિ તેમણે અમને ભેટ રૂપે જ આપેલી, પણ ચાલુ શતાબ્દીની લેખનકળાને સુંદર નમૂને પૂરો પાડતી એ પ્રતિલિપિ ગુજરાત પુરાતત્ત્વ મંદિરના શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનસંગ્રહમાં કાયમ માટે મૂકવામાં આવી છે. જેકે આ પ્રતિલિપિ ઉપરથી જ અમે પ્રેસકૉપી કરાવી હતી, પણ સંપાદન કરતી વખતે અસલી તાડપત્રની પ્રતિ સાથે મિલાન કરવામાં આવ્યુ છે. તેને લીધે અને T પ્રતિની મદદને લીધે પ્રતિલિપિમાં જે ખામીએ રહી ગયેલી તે દૂર કરીને જ સંપાદન કરવામાં આવ્યું છે.
૨. T પ્રતિ: Bstan-hgyur, Mdo (Cordier : Catalogue du Fonds Tibetain, Paris, 1915) CX1. 6 હેતુબિન્દુ ટીકાનું ટિબેટન ભાષાન્તર છે. આ ભાષાન્તર વિશ્વભારતીમાંના વિદ્યાભવનગત પુસ્તકસંગ્રહમાંથી મેળવવામાં આવેલું. તે ભાષાન્તર સાથે S પ્રતિનું અને ત્યાં લગી અક્ષરેઅક્ષર મિલાન કરવામાં આવ્યું છે. એ સરખામણીનું મુખ્ય-પણે નીચે પ્રમાણે પરિણામ આવ્યુ છે—
(૧) જ્યાં જ્યાં પુત્રસ ંખ્યાને નબર નષ્ટ થવાથી અને ા કારણે પત્રા ઊલટાંસૂલટાં થઈ ગયેલાં અને તેને લીધે અથ બેસાડવામાં બહુ જ મુશ્કેલી પડતી તે પા યથાવત્ ગેઠવવાથી દૂર થઈ.
( ૨ ) કેટલેક સ્થળે પ્રતિના પાર્ડ લિપિદુર્ગંધતાને કારણે અગર પર્ પરાગત લેખક–દેષને કારણે વિકૃત થઈ ગયા હતા તે સુધર્યાં.
(૩) અનેક સ્થળે!માં નવાં પાઠાન્તરો તારવી શકાયાં; જે ટિમેટન ભાષાન્તર ઉપરથી પ્રતિસંસ્કૃત રૂપે પ્રતિસસ્કાર કરનાર શ્રી. પી. તારકસે તારવેલા તે તેમના જ શબ્દમાં ફૂટનેટમાં લેવામાં આવ્યા.
(૪) આખી S પ્રતિમાં જ્યાં જ્યાં એકાદ અક્ષર કે પદ્મ લુપ્ત થયેલ હતાં તે આ પ્રતિની મદદથી મળી આવ્યાં. એકટ્ટર X પ્રતિની મદદ આખા સપાદન દરમિયાન અભેધ કરવામાં ઘણુંી સરલતા પ્રાપ્ત થઈ છે.
(૫) એમ પણ બન્યું છે કે S પ્રતિની મદદથી X પ્રતિનાં પત્રાની કૅટલેક સ્થળે અવ્યવસ્થા હતી તે પણ દૂર થઈ છે, અને જ્યારે ધણું સ્થળે ૧, આને પચિ ડૉ. વિધાભૂષણે પણ પાતાના પુસ્તક A History of Indian Logic, p. 332 માં આપ્યા છે,