________________
રોમનો સાથે લડાઈ અને જીત
૯૧ ધર્મની તે સમયની બૂરી દશા પણ તેમનાથી છૂપી નહોતી. તેમને ખબર હતી કે રોમના આખા રાજ્યમાં ધાર્મિક સ્વાતંત્ર્યનું કયાંય નામનિશાન નહોતું. ખ્રિસ્તી સમ્રાટો અને પાદરીઓની ટૂંકી દૃષ્ટિ એટલી હદે પહોંચી હતી કે વિજ્ઞાન, વૈદક વગેરે ભણવાં-ભણાવવાં એ ત્યાં ગુનો ગણાતા હતો અને ધર્મને નામે આડે દિવસે હજારો કે લાખો માણસોને જીવતા બાળી મૂકવામાં આવતા હતા અને કતલ કરવામાં આવતા હતા. એવી જ રીતે ઈરાનમાં સોની, લુહાર વગેરે જેમને પોતાના ધંધામાં અગ્નિનો ઉપયોગ કરવો પડતો એવા લાખો લોકોને તે સમયના જરથોસ્તી ધર્મે હિંદના અસ્પૃશ્યો કરતાં પણ ખરાબ દશાએ પહોંચાડી દીધા હતા. મહંમદસાહેબે વિચાર કર્યો કે આ બન્ને સ્થળના સમ્રાટો જે ઇસ્લામ ધર્મ અપનાવી લે, એટલે કે બીજી બધી વસ્તુઓ છોડી દઈને ફક્ત એક અલ્લાની પૂજા કરવા માંડે અને બધા માણસોને સરખા સમજવા માંડે તો આ બંને દેશોની સુધારણા સહેલી થઈ જાય અને તેમની આરબ પ્રજાને પણ ઇસ્લામ સ્વીકારવાની સગવડ થઈ જાય.
તેમણે બેધડક, આસપાસના બાદશાહોને ઇસ્લામ ધર્મ માની લેવા લખ્યું. અને ઈ. સ. ૬૨૮માં ખાસ માણસો સાથે તેમને પત્રો મોકલ્યા. તે પત્રોમાં તેમણે તેમને પોતાનાં અનેક દેવદેવીઓ અને મૂર્તિઓની પૂજા અને નકામી ચર્ચા છોડી દઈને એક નિરાકાર અલ્લાની બંદગી કરવાનો ઉપદેશ કર્યો. તેમાં બે પત્રો મુખ્ય હતા –એક કે સ્ટાન્ટિનોપલમાં રોમના સમ્રાટ હિરેકિલયરને લખેલો અને બીજો ઈરાનના સમ્રાટ ખુશરૂ પરવીઝને લખેલો. ત્રણ બીજા પત્રો – એક યમનના હાકેમને, એક મિસરના હાકેમને અને એક ઇથિયોપિયાના બાદશાહને લખ્યા હતા. હિરેકિલયસને પત્ર મળતાં તેણે મહંમદસાહેબના વર્તન વગેરે વિશે વધારે જાગવાની ઇચ્છા બતાવી; પણ પરવીઝે બહુ ઘમંડપૂર્વક પત્ર ફાડીને ફેંકી દીધો.
હવે મહંમદસાહેબે આ બધા અરબસ્તાનની સરહદના ઇલાકાઓમાં ઇસ્લામના ઉપદેશકો મોકલવા શરૂ કર્યા. તેમાં કેટલાક ઉત્તરમાં સીરિયાની સરહદ પરના આરબ કબીલાઓ પાસે ગયા. રોમનો સમ્રાટ પોતાના રાજ્યમાં ધાર્મિક સ્વાતંત્ર્યનું નામ સાંભળવું પણ સાંખી શકતો નહોતો.
