________________
પેગંબરનું અંગત જીવન
૧૨૫ પોતાની મિલકતમાં કેટલાંક ખજૂરીનાં ઝાડ, થોડાં ઊંટ અને બકરાં હતાં. આમાંથી તેમને ખજૂર અને દૂધ મળી રહેતું, રાતે ઘરમાં જે કંઈ સીધુંસામાન બચે તે ગરીબોને વહેંચાવી દેતા. આવતી કાલ માટે બચાવી રાખવું એને તેઓ અલ્લા પરના વિશ્વાસની ઊણપ કહેતા. પરિણામે, જ્યારે ખજૂરની મોસમ ન હોય ત્યારે કે જાનવરો દૂધ ન દેતાં હોય ત્યારે તેમને અને તેમના ઘરવાળાને કોઈ કોઈ વાર ત્રણ ત્રણ દિવસના સતત ઉપવાસ થતા. કેવળ ખજૂર અને પાણી પર તેમને મહિના વીતી જતા. તેમના મૃત્યુ પછી આયશાએ એક વાર કહ્યું હતું – કોઈ કોઈ વાર મહિનાઓ સુધી મહંમદના ઘરમાં ચૂલો સળગતો નહોતો.” કોઈએ પૂછ્યું : “તો પછી આપ બધાં જીવતાં કેવી રીતે રહેતાં?” આશાએ ઉત્તર આપ્યો: “પેલી બે કાળી વસ્તુઓ (ખજૂર અને પાણી)ને આધારે અને મદીનાવાળા અમને જે કાંઈ મોકલતા તેને આધારે. અલ્લા તેમનું ભલું કરે! જેમની પાસે દૂઝણાં જાનવર હતાં તેઓ કોઈ કોઈ વાર અમને દુધ મોકલતા.” આયશા કહે છે કે-“પેગંબરે કદી એક દિવસમાં બે પ્રકારની ખાવાની વસ્તુઓનો સ્વાદ નથી કર્યો. અમારા ઘરમાં ચાળણી નહોતી. અમે અનાજ ખાંડીને તેમાંનાં છોતરાં ફૂંક મારીને ઉડાડી દેતાં હતાં.” કેટલીયે વાર રાત્રે દીવો કરવાને માટે ઘરમાં તેલ નહોતું. હદીસમાં લખ્યું છે કે કદીક ભૂખને કારણે મહંમદસાહેબના પેટ પર કપડાં નીચે પથ્થર બાંધેલો રહેતો હતો, પણ બહારનાને ઘરની હાલતની ખબર ન પડે એટલા માટે આ વિશે બહાર વાત કરવાની સખત મનાઈ હતી. એક વાર ભૂખના દુ:ખથી તેમની કોઈ પત્નીએ વ્યાકુળતા બતાવી. પેગબરે શાતિથી ઉત્તર આપ્યો, “જે આ દુ:ખો ન વેઠી શકે તેને મારી પાસે છૂટાછેડા માગીને પોતાને ગમે ત્યાં જઈને રહેવાનો અધિકાર છે.” પરંતુ છેવટ સુધી ન તો તેમણે કોઈ પત્નીને તલાક આપી અને ન તો કોઈએ તેમને છોડીને જવાનું પસંદ કર્યું.
પોતાના ઘરમાં મહંમદસાહેબ ઘણુંખરું પોતાને હાથે ઝાડુ કાઢતા, પોતાની બકરીઓ પોતે ઘેહતા, પોતાને હાથે પોતાનાં કપડાંને થીંગડાં
૧. વકીદીને આધાર સૂર.
