________________
ઉપદેશ અને પ્રાર્થનાઓ
૧૪૫
કાયદેસર માનવામાં આવેછે. મહંમદસાહેબે આ પુરાણા રિવાજને એક હદની અંદર મર્યાદિત કર્યો અને એક માણસને ચારથી વધારે પત્નીઓ કરવાનું હમેશને માટે બંધ કરી દીધું.
આ ઉપરાંત તે જમાનો અરબસ્તાનમાં રોજ રોજની લડાઈઓનો જમાનો હતો; પુરુષોની સંખ્યા ઘટતી જતી હતી. વિધવાઓ ને અનાથોની સંખ્યા વધતી જતી હતી અને તેમના ગુજરાન માટે તે જમાનાને અનુકૂળ વ્યવસ્થા કરવી આવશ્યક હતી. કુરાનની જે આયતોમાં ચાર લગ્નો સુધીની પરવાનગી છે તે આયતો આ છે :
અને જો તમને એ વાતનો ડર હોય કે તેમની સાથે લગ્ન કર્યા સિવાય અનાથો પ્રત્યે તમે ક્યાય નહીં કરી શકો તો જે સ્ત્રીઓ તમને ગમે તેમાંની બે, ત્રણ કે વધારેમાં વધારે ચાર સાથે લગ્ન કરી લો. પરંતુ તમને એવો ડર હોય કે તમે તે બધી સાથે સમાન ઇન્સાફથી નહીં વર્તી શકો તો પછી ફક્ત એકની સાથે જ લગ્ન કરો, અથવા જેમની સાથે લગ્ન કરી ચૂકયા હો તે કરી ચૂકયા. એ તમારે માટે વધારે સારું છે જેથી કરીને તમે નીતિને રસ્તેથી ચલિત ન થાઓ.” (૪૮૩)
“અને તમે ઇચ્છો તોપણ બધી પત્નીઓ સાથે સમાન વર્તન કરી શકવાની તમારી તાકાત નથી.” (૪–૧૨૯) પહેલી આયત ઓહદની લડાઈ પછી તરતની છે. આ આયતો પરથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે કુરાન સામાન્ય રીતે એકપત્નીત્વના રિવાજને યોગ્ય માને છે.
તેમની હરેક વાતને લોકો અટળ ન માની બેસે તે માટે મહંમદસાહેબ પૂરતી કોશિશ કરતા રહેતા હતા.
એક વાર મદીનામાં તેઓ કયાંક જતા હતા. રસ્તામાં લોકો ખજૂરીઓની કલમો લગાડતા હતા. મહંમદસાહેબ કલમ લગાડવાનું જાણતા નહોતા. લોકોને કલમ લગાડતા જોઈને તેમણે કહ્યું – “મને લાગે છે કે તમે આ ઝાડોને એમ ને એમ જ વધવા દો તો સારું.” લોકોએ
