________________
૧૯
ઇસ્લામી રાજ્ય
૧૦૯ મુઝે જવાબ આપ્યો – “કુરાનની આજ્ઞાને.”
“પરંતુ કોઈ પ્રસંગને બરાબર લાગુ પડી શકે એવી આજ્ઞા કુરાનમાં ન મળે તો?”
“ત્યારે હું પેગંબરનો દાખલો મારી સમક્ષ રાખીને વર્તીશ.”
“પણ જો પેગંબરના દાખલામાં પણ ત્યાં બરાબર બંધબેસતી વસ્તુ ન મળે તો?”
ત્યારે હું મારી અક્કલ ચલાવીશ.”
મહંમદસાહેબે રાજી થઈને બીજાઓને પણ આ જ રીતે કામ કરવા કહ્યું.
અલીને પૂર્વની સરહદ પર યમામા પ્રાંતનો બંદોબસ્ત કરવા માટે મોકલ્યા અને ત્યાં જવા નીકળ્યા ત્યારે મહંમદસાહેબે તેમને ઉપદેશ આપ્યો – “જ્યારે બે માણસો તારી પાસે ન્યાય કરાવવા આવે ત્યારે તે બંનેની વાત સારી રીતે સાંભળી લીધા વિના કદી ચુકાદો ન આપીશ.”
રાજા કે હાકેમ તરીકે મહંમદસાહેબ મુસલમાન અને બિનમુસલમાનમાં કદી કોઈ જાતનો ભેદભાવ કરતા નહોતા તેના ઘણા ઘખલા મળે છે. એટલે સુધી કે એક વાર તો કેટલાક લોકો આ કારણે નાખુશ થયા અને ઇસ્લામનો ત્યાગ કરીને પાછા પુરાણા ધર્મમાં ચાલ્યા ગયા. કુરાનમાં સ્પષ્ટ આયત છે કે, આવા લોકો ઇસ્લામમાંથી ચાલ્યા જાય તેની કશી પરવા ન કરવી જોઈએ.'
૧. કુરાન, ૪-૧૦૫, ૧૫.
