________________
૯૮
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ મહંમદસાહેબે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં અને વારંવાર મુસલમાનોનો ધર્મ (ફરજ) કહ્યો છે.
પરંતુ હવે મક્કાની અંદર જ નહીં, બલકે આખા અરબસ્તાનમાં લગભગ બધા લોકોએ મૂર્તિપૂજા છોડીને એક નિરાકાર ઈશ્વરની ઉપાસના સ્વીકારી લીધી હતી. કુરાનમાં લખ્યા પ્રમાણે તે માનતા હતા કે કાબાની સ્થાપના કરનાર હજરત ઇબ્રાહીમે ત્યાં કોઈ મૂર્તિ નહોતી બેસાડી; તેઓ ફક્ત એક નિરાકારની ઉપાસના કરતા હતા અને પાછળથી અજ્ઞાનના દિવસોમાં ત્યાં મૂર્તિઓ ગોઠવી દેવામાં આવી હતી. તે ગમે તે હોય, એટલું ખરું કે કોઈ પણ ધર્મના સ્થાનમાં ત્યાં પૂજા કરનારાઓને પોતે ઇચ્છે તે ફેરફાર કે સુધારો કરવાનો સંપૂર્ણ હક છે.
સંભવ છે કે મહંમદસાહેબે એમ પણ માન્યું હોય કે જેમ મેં આરબોનાં મન મૂર્તિપૂજામાંથી ખસેડી લીધાં તે જ પ્રમાણે, જે કાબાના મંદિરમાંથી સેંકડો રંગબેરંગી, સુડોળ અને બેડોળ, લાકડાની, પથ્થરની, તાંબાની અને આટા સુધ્ધાંની મૂર્તિઓ મારા જીવતાં જ હું દૂર નહીં કરું તો સંભવ છે કે મારા જતાં જ મારું બધું કાર્ય સમુદ્રના એક મોજાની પેઠે નાશ પામે.
તે ઉપરાંત કાબામાંથી આ મૂર્તિઓ તે સમયે ખસેડવી એ કોઈ એક માણસ બીજા કોઈની પૂજાની વસ્તુઓ ખસેડે તેના જેવું નહોતું, પણ એક આખી કોમે વીસ વરસ સુધી બરાબર વિચાર કર્યા પછી પોતાની મરજીથી પોતાની સેંકડો વરસોની પૂજાની રીતમાં કરેલો એક ભારે ફેરફાર કે સુધારો હતો. આરબોની આખી કોમ તે સમયે પોતાની કાંચળી બદલતી હતી, તેનો કાયાપલટો થઈ રહ્યો હતો. અથવા ઊંડી પીડા સાથે એક નવી આરબ કોમનો જન્મ થતો હતો. અને મહંમદસાહેબ ઈશ્વરના હાથમાં આ કાયાપલટા કે કાંચળી બદલવા માટેનું સાધન હતા અથવા એ દેશનું વેગથી ધડકતું હૃદય હતા.
બપોરે મહંમદસાહેબની આજ્ઞાથી બિલાલ – જે પહેલાં એક હબસી ગુલામ હતા – તેમણે કાબાની છત પર ઊભા રહીને મોટે અવાજે શહેર અને બહારના તમામ લોકોને નમાજ પઢવા માટે બોલાવ્યા. બિલાલ
