Haim Sanskrit Dhatu Rupavali Part 02

Author(s): Dineshchandra Kantilal Mehta
Publisher: Ramsurishwarji Jain Sanskrit Pathshala

Page 205

૪૮૪
હૈમ સંસ્કૃત ધાતુ રૂપાવલી : ભાગ-૧ (૧૦) સિદ્ (૬ ઉ. અનિટ) ૧-ભીંજવવું, પલાળવું, ર-છાંટવું, છંટકોરવું, ૩-રેડવું. મસિન્ ૧-અભિષેક કરવો, પ્રવિત્ર જલાદિ વડે સ્નાનાદિ કરાવવું, ર-છંટકોરવું, ૩-વિલેપન કરવું, ૪-ચોપડવું. (સિદ્ ૧-ગર્વ કરવો, ૨-ઉદ્ધતાઈ કરવી, ૩-આક્ષેપ કરવો, ૪-પાણી વગેરે બહાર કાઢવું, પ-ખાલી કરવું, ૬-છાંટવું, ૭-ઉપર રેડવું, સિંચવું. નિ+fસવ ૧-ગર્ભાધાન કરવું, સગર્ભા કરવું, ર-મિશ્ર કરવું, ભેળસેળ કરવું, ૩પ્રક્ષેપ કરવો, નાખવું, ૪-ફેકવું, પછાંટવું, ૬-રેડવું (fષ).
(૧૧) હિલ્સ (૬ ઉ. અનિટુ) ૧-દેખાડવું, બતાવવું, ૨-સમજાવવું, ૩-દેવું, આપવું, ૪-આજ્ઞા આપવા હુકમ કરવો, પ-બોલવું, કહેવું.
ત+વિમ્ ૧-વિષયાંતર કરવું, ચાલુ વિષયને છોડી દઈ બીજા વિષયોનો ઊપદેશ આપવો, વ્યાખ્યાન આપવું, ૨-એક વસ્તુના ધર્મ કે નિયમનું બીજી વસ્તુમાં આરોપણ કરવું. સવા+વિશુ ૧-પાછળથી આજ્ઞા કરવી, ૨-ઊપદેશ આપવો. પ+વિમ્ ૧-વેશ પલટો કરવો, પહેરવેશ બદલવો, ૨-સાચી હકીકત છૂપાવવી, ૩-છેતરવું. ગા+વિમ્ ૧-આજ્ઞા કરવી, ફરમાવવું, હુકમ કરવો, ૨-દેખાડવું, ૩-બોલાવવું, લિમ્ ૧-જાહેર કરવું, પ્રસિદ્ધ કરવું, ૨-દેખાડવું ૩-વસ્તુનું નિરૂપણ કરવું, ૪-ઊપદેશ આપવો, પ-આજ્ઞા કરવી, ૬-સંકલ્પ કરવો, ૭-લક્ષ્ય કરવું, ધ્યાન ઉપર લેવું, તાકવું, ૮-દેખવું, તપાસવું, ૯-સંમતિ લેવી, ૧૦-સ્વીકારવું, ૧૧સમાપ્ત કરવું. ૩૫+વિ ૧-ઊપદેશ આપવો, શીખામણ દેવી, ર-સમજાવવું, ૩-શીખવવું. નિ+૧-આજ્ઞા કરવી. નિતિ ૧-દેખાડવું, બતાવવું, ૨-વિગતવાર સમજાવવું, ૩-નિર્ણય જાહેર કરવો, ૪-કહેવું, પ-ઊંચા સાદે બોલવું. પ્રવિણ્ ૧-મુકરર કરવું, નિયત કરવું, ર-આપવું, ૩દેખાડવું, બતાવવું. પ્રતિસ+દિલ્ પાછું આપવું. પ્રત્યાતિમ્ ૧-રોકવું, અટકાવવું, રનવારવું, મનાઈ કરવી, ૩-ખંડન કરવું, ૪-તિરસ્કારવું, પઠપકો દેવો. વિનિ+વિશું સ્પષ્ટ કહી દેવું. પ+fશું ૧-બહાનું કાઢવું, ખોટું કારણ બતાવવું, ર-વ્યવહાર કરવો, પરસ્પર કામકાજ કરવું, ૩