________________
૧પ૪
જ્ઞાનસાર અહીં આલંબન રૂપી અને અરૂપી એમ બે પ્રકારે જાણવું. અરૂપિગુણ–સિદ્ધસ્વરૂપના તાદામ્યપણે ગ તે ઈષ–ડું અવલમ્બન હોવાથી ઉત્કૃષ્ટ અનાલંબન યોગ કહેવાય છે. કહ્યું છે કે – तत्रापतिष्ठितः खलु यतः प्रवृत्तश्च तत्त्वतस्तत्र । सर्वोत्तमानुजः खलु तेनानालम्बनो गीतः ॥
षोडशक १६ श्लो० ९ જ્યાં સુધી પરમાત્મતત્વનું દર્શન થાય ત્યાં સુધી પરમાત્મતત્તના દર્શનની અપંગભાવે ઈચ્છારૂપ અનાલંબન
ગ છે. તે પરમાત્મતત્વમાં સ્થિરતા રહિત છે અને જેથી ધમાન દ્વારા પરમાત્મદર્શનમાં પ્રવૃત્તિ થાય છે. તેથી યોગનિરોધ રૂપ સર્વોત્તમ યોગના પૂર્વભાવી અનાલંબન યોગ
- નિરાલંબન યોગ તે ધારાવાહી પ્રશાન્તવાહિતા નામ ચિત્ત છે. તે યત્ન શિવાય મરણની અપે
१ “आलंबणं पि एयं रुविमरुवि य इत्थ परमु त्ति । तग्गुगपरिणइरूवो सुहुमो अणालंबणो नाम" ॥
योगविंशिका गा० १९ અહીં એ વિચાર પ્રસંગે સમવસરણસ્થિત જિન અને તેની પ્રતિમાદિરૂપ રૂપી આલમ્બન તથા પરમ--પરમાત્મા રૂપ આપી આલંબન-એમ આલંબન બે પ્રકારે છે. તેમાં અરૂપી પરમાત્માના કેવલજ્ઞાનાદિ ગુણેની તન્મયતારૂપ યોગ ઇન્દ્રિયોને અગોચર હોવાથી સૂક્ષ્મ અનાલમ્બન યોગ કહ્યો છે.”
