________________
૨૨૮
જ્ઞાનસાર विषयेभ्यो विरक्तानां साम्यवासितचेतसाम् । उपशाम्येत कषायाग्निर्बोधिदीपः समुन्मिषेत ॥१५॥
વિષયોથી વિરકત થયેલા, સમભાવથી સુવાસિત ચિત્તવાળા પુરુષને કષાયરૂપી અગ્નિ શાંત થાય છે અને બપિરૂપી દીપક પ્રગટે છે. (૫) समत्वमवलम्ब्याथ ध्यानं योगी समाश्रयेत् । विना समत्वमारधे ध्याने स्वात्मा विडम्ब्यते ॥१६॥
સમત્વનું અવલખન કરી યોગી ધ્યાન કરી શકે છે. સમબુદ્ધિ પ્રાપ્ત કર્યા વિના જ ધ્યાનની શરૂઆત કરે તે તે પોતાના આત્માની વિડંબના કરે છે. (૬)
ઈન્દ્રિયે વશ કરી નથી, મન શુદ્ધ કર્યું નથી, રાગદ્વેષ છત્યા નથી, નિમમત્વ કર્યું નથી, સમતાની સાધના કરી નથી, પરન્તુ ગતાગતિકપણે ઉભય લેકના માર્ગથી ભ્રષ્ટ થઈ મૂઢ પુરુ ધ્યાન આરંભ કરે છે. मोक्षः कर्मक्षयादेव स चात्मज्ञानतो भवेत् । ध्यानसाध्यं मतं तच्च तद्धयानं हितमात्मनः ॥९॥
મેક્ષ કર્મોનો ક્ષયથી જ પ્રાપ્ત થાય છે; કમને ક્ષય આત્મજ્ઞાનથી થાય છે અને આત્મજ્ઞાન ધ્યાનથી સધાય છે; તેથી ધ્યાન આત્માનું હિતકારી છે. (૭)
ધ્યાન અને સમભાવમાં કાણું વધારે મહત્વનું છે તેવી શંકાને ઉત્તર આચાર્ય નીચેના શ્લોકમાં આપે છે. न साम्येन विना ध्यानं न ध्यानं विना च तत । निष्कम्पं जायते तस्माद्वयमन्योन्यकारणम् ॥९८॥
