________________
રર
જ્ઞાનસાર
નુભવ કથન.
श्रुतसिन्धोर्गुरुमुखतो यदधिगतं तदिह दर्शितं सम्यक् । अनुभवसिद्धमिदानीं प्रकाश्यते तत्त्वमिदममलम् ॥ १॥
સિધ્ધાંતરૂપ સમુદ્રો અને ગુરુના મુખથી જે મે' ચૈામનું તત્ત્વ જાણ્યું હતું તે અહી યથારુપે દર્શાવ્યું છે. હવે જે નિર્મળ યાગનું તત્ત્વ મને અનુભવસિદ્ધ છે. તેને અહીં પ્રકાશિત કરૂ છું. ૧
પ્રથમ મનના ચાર પ્રકાર બતાવે છે-ss विक्षितं यातायातं श्लिष्टं तथा सुलीनं च । चेतश्चतुष्प्रकारं तज्ज्ञचमत्कारकारि भवेत् ॥२॥
અહીં વિક્ષિપ્ત, યાતાયાત, શ્ર્લષ્ટ અને સુલીન એમ ચાર પ્રકારનું મન છે. અને તે તેના જાણનારના ચિત્તને ચમત્કાર કરનારૂં છે. ૨ विक्षिप्तं चलमिष्टं यातायातं च किमपि सानन्दम् । प्रथमाभ्यासे द्वयमपि विकल्पविषयग्रहं तत्स्यात् ॥ ३॥
જ્યાં ત્યાં ભમતું અસ્થિર મન વિક્ષિપ્ત કહેવાય છે. બાહ્ય વિષયામાં જંતું અને વળી કંઇક અંશે આત્મામાં સ્થિર થતું કંઇક આનન્તયુક્ત ચિત્તે યાતાય તે કહેવાય છે. તેમાં જેટલે અંશે આત્મામાં સ્થિર થાય છે તેટલે અંશે આનન્દ સહિત હાય છે. તે બંને પ્રકારના મન પ્રથમ અભ્યાસીને હોય છે અને તે વિકલ્પપૂર્વક બાહ્ય વિષયને ગ્રહણ કરે છે. ૩
અહી શ્રી.હેમ દ્રાચાર્યના સ્વાનુભવરૂપ યાગશાસ્ત્રના ભાર માશ અનુવાદ સહિત આપ્યા છે.
