________________
આત્મજ્ઞાનનાં સાધન
રબ
તૃણના અગ્નિની માફક સળગી ઊઠે અને તત્કાળ શાન્ત થાય તેવા સંજવલન કષાય છે, તે એકર પખવાડિયા સુધી રહે છે; તે સપૂર્ણ વિરતિને શકતા નથી, પશુ તેને અનુક અંશે મલિન કરે છે. પ્રત્યાખ્યાનાવરણીય કાય ચાર માસ સુધી ટકે છે, તે સપૂણુ વિરતિને રશકે છે. પણ અમુક શ્ત્રી વિરતિ થવા દે છે. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણીય ષાયની સ્થિતિ એક વર્ષ સુધી હાય છે અને તે દેશ વિરતિના પણ પ્રતિબન્ધ કરે છે, અનન્તાનુબન્ધી કષાય જીવન પર્યન્ત રહે છે અને આમાને અનન્ત ભવભ્રમણુ કરાવે છે. (૭)
वीतरागयविश्राद्धसम्यग्दृष्टित्वघातकाः । તે હૈવત્વમનુષ્યવ્રુતિયવનપ્રાઃ II & II
તે સંજવલના િકષાયેા અનુક્રમે વીતરાગપણું, સાધુપણું, શ્રાવકપણું અને સમ્યગદષ્ટિપણું રોકે છે, તથા દેવગતિ, મનુષ્યગતિ, તિર્યં ચગતિ અને નરકગતિને પ્રાપ્ત કરાવે છે. ૮
સંજવલન કષાયના ઉદયે ચતિપણ સભર છે, પણ વીતરાગપણુ હોતું નથી, અને તેનાથી દેવગતિ પ્રાપ્ત થાય છે પણ મુક્તિ પ્રાપ્ત થતી નથી. પ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રષાયના ઉદયે શ્રાવકપણું (અલ્પ વિરતિ) હોય છે, પણ ચતિપણું ( સપૂર્ણ વિરતિ ) હોતું નથી. અને તેનાર્થી મનુષ્યગતિ પ્રાપ્ત થાય છે. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ કાયના ઉદયે સા
૧ અહીં સંજવલનાદિ ષાયાની સ્થિતિ સ્થુલ વ્યવહાર નયથી બતાવી છે. કારણ કે બાહુબલી વગેરેને સ ંજ્વલન માન એક વર્ષ પર્યંન્વ રહ્યું છે અને પ્રસન્નચન્દ્રરાજર્ષિને અનન્તાનુખની કષાય સુખી રહ્યો છે.
અન્તર્યું હત
