________________
૨૧૮
જ્ઞાનસાર
જે માણસ શરીર, ધન અને બંધુઓથી પોતાના આત્માને ભિન જુએ છે તે માણસને શેકરૂપ શ૯૧ કર્યાથી દુઃખ આપે? (૬૫)
આત્માથી દેહાદિ પદાર્થોને અન્યત્વરૂપ ભેદ સ્પષ્ટ પ્રતીત થાય છે. દેહાદિ પદાર્થો ઈન્દ્રિય ગ્રાહય છે અને આત્મા અનુભવગોચર છે. જે આત્મા અને દેહાદિ પદાર્થોનું અન્યપણું છે તો શરીરને પ્રહારાદિ થતાં દુ:ખ કેમ થાય છે એ શંકા કરવા યોગ્ય નથી, કારણ કે જેઓને શરીરાદિમાં ભેદબુદ્ધિ નથી, તેઓના દેહને પ્રમાદિ થતાં આત્માને પીડા થાય છે, પરન્તુ જેઓને દેહ અને આત્માનું ભેદજ્ઞાન થયું છે તેઓના દેહને પ્રહારાદિ થતાં આત્માને પીડા થતી નથી. નમિ અને આત્મા અને ધનનું ભેદજ્ઞાન થયું હતું, તેથી મિથિલા નગરી બળતી સાંભળીને તેને થયું કે મારું કાંઈ બળતું નથી. જે માણસને ભેદજ્ઞાન થયું છે તેને માતાપિતાના વિયેગનું દુ:ખ આવી પડતાં દુ:ખ થતું નથી અને જેને આત્મીયપણાનું અભિમાન છે તે દાસના દુ:ખથી પણ મૂછ પામે છે.
૬ અશુચિ ભાવના रसासग्मांसमेदोऽस्थिमज्जाशुक्रान्त्रवर्चसाम् । अशुचीनां पदं कायः शुचित्वं तस्य तत्कुतः ? ॥६६॥
રસ, લેહી, માંસ, મેદ, અસ્થિ, મજા, વીર્ય, આંતરડાં, વિષ્ટા વગેરે અપવિત્ર વસ્તુઓના સ્થાનરૂપ આ શરીર છે. તેથી તેની પવિત્રતા કયાંથી હોય? (૬૬) नवस्रोतःस्रवद्विस्ररसनिःस्यन्दपिच्छिले । देहेऽपि शौचसङ्कल्पो महन्मोहविजृम्मितम् ॥६७॥
આંખ, કાન, નાક, મુખ, અધકાર અને જનનેન્દ્રિય રૂપી નવ દ્વારમાંથી વહેતા દુબધી ચીકણા રસના સતત
