________________
૧૭
આભાણક–ગભસ્તુતિઓ તથા વિવિધ ભાષાત્મક સ્તુતિઓ મળી. આવે છે. અન્ય સંપ્રદાય કરતાં આ સ્તુતિઓમાં કેટલીકવિશેષતાઓ હોય છે. તેમાં સૌથી વધારે વૈશિષ્ટય હોય છે શૃંગાર અભાવ, તેમ જ હિંસાને લગતાં વર્ણનો પણ તેમાં હતાં નથી. એટલે યથાર્થમાં સ્તુતિનાં લક્ષણોને અનુસરતાં તેત્રોનું અહીં પ્રાધાન્ય છે અને કાવ્યરચનાના જેટલા પ્રકારે હેઈ શકે, તે બધા અહીં સ્તોત્રોમાં મળી જાય છે—તે ખાસ ગૌરવની બીના છે.
લકતામર સ્તોત્ર
આવાં તેત્રોમાં આચાર્ય શ્રી માનતુંગરિરચિત ભકતામરસ્તોત્ર એક અનેરી ભાત પાડે છે. તે આચાર્યશ્રીની કાવ્ય-કલાનું ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ તે છે જ, તેની સાથે તે આશ્ચર્ય પૂર્ણ ગુણેનું નિધાન પણ છે.
સ્તોત્રરચનાને હેતુ
પરમ શાસનપ્રભાવક શ્રી માનતુંગરિજીએ ભકતામરસ્તોત્રની રચના કરીને ૪૪ લોખંડની સાંકળ તથા બેડીઓમાંથી મુક્તિ મેળવી હતી અને જિનશાસનને જયકાર કર્યો હતે.. આ વાત સર્વપ્રસિદ્ધ છે. તેથી જ આલોચકે આ સ્તંત્રને સ્પર્ધજન્ય રચના માને છે તથા કેટલાક સમાલોચકે આ વાતને માત્ર પ્રભાવ વધારનારી કહે છે. તેમાં સત્ય શું છે? તે તે સર્વજ્ઞ પરમાત્મા જાણે, પણ તે સંબંધી વિચારણામાં એટલું કહી શકાય છે કે-કેપણું સ્તુતિકારની સ્તુતિ માટે થતી પ્રવૃત્તિ અને તેનાથી થતા લાભે. વિષે શ્રીમંતભદ્રાચાર્યના “સ્વયંભૂસ્તોત્રમાં જણાવ્યા મુજબ ભાવના હોય છે. તેમણે કહ્યું છે કે—
